Park na temeljima đakovičke crkvePolitika Slučaj zatrpavanja temelja đakovičke crkve, dva puta minirane od dolaska međunarodnih snaga na Kosmet i potpuno uništene u martovskom pogromu 2004. godine, ponovo je doveo u žižu javnosti neslaganje u Srpskoj pravoslavnoj crkvi oko načina obnove pravoslavnih svetinja na Kosovu i Metohiji.
Za poslednje događaje u vezi sa Hramom Svete trojice, episkop raško-prizrenski Artemije je u oštrom saopštenju juče odgovornost indirektno prebacio, pre svega, na svog vikarnog episkopa Teodosija, dok je protosinđel manastira Visoki Dečani Sava Janjić optužio lokalne kosovske institucije.
Propusti koji su doveli do zatrpavanja temelja crkve u Đakovici i izgradnje gradskog parka, po mišljenju episkopa Artemija, rezultat su delovanja onih koji se mimo kanonskih propisa mešaju u njegovu arhijerejsku nadležnost i silom održavaju realizaciju Memoranduma o obnovi porušenih svetinja na Kosmetu.
U podužem saopštenju za javnost, episkop raško-prizrenski detaljno je analizirao delovanje svog vikarnog episkopa lipljanskog Teodosija, predstavnika SPC u Komisiji za obnovu crkava i manastira, pozivajući se i na njegove javne istupe , ali i jedno pismo doskorašnjeg ministra kulture Vojislava Brajovića od 7. oktobra 2007. godine. U pomenutom pismu se, između ostalog, govori i o usmenom dogovoru vladike Teodosija i Unmika o uklanjanju deponije sa temelja crkve u Đakovici, ali pod uslovom da se ne sprovode drugi radovi na ovoj lokaciji.
"Poguban čin zatiranja lokacije koje čine Šiptari i odugovlačenje obnove srpskog hrama u Đakovici, pre svega pristankom srpske strane, kao i prolongiranje i izuzimanje i drugih lokacija iz Memoranduma, samo su neki od gorkih plodova ovog procesa obnove", konstatuje vladika Artemije.
Episkop raško-prizrenski poseća javnost da je još u septembru 2007. godine reagovao na prvu pojavu građevinskih mašina koje su počele da raščišćavaju ostatke zavetnog hrama slobode. Povodom otvorene namere opštinskih vlasti da oduzmu ovu crkvenu parcelu, Eparhija raško-prizrenska je više puta upućivala demantije Srpskoj pravoslavnoj crkvi i državi. Vladika Artemije kaže da od uklanjanja smeća u septembru prošle godine sa temelja hrama u Đakovici do danas ništa nije učinjeno na njegovoj obnovi.
"Da li su eksperti Komisije za obnovu posetili ovu lokaciju i da li su utvrdili činjenično stanje. Zašto zvanični izveštaj Komisije za obnovu 2007. godine nije zabeležio aktivnosti na lokaciji hrama u Đakovici, već se na sajtu SPC u julu 2008. godine objavljuje da je "prošle godine, u sklopu priprema za konzervaciju temelja i ograđivanje, izvršeno čišćenje lokacije od smeća. Da li neaktivnost Komisije na lokaciji ima za cilj prolongiranje obnove hrama u Đakovici?", pita episkop raško-prizrenski.
Izgradnja parka na mestu porušene pravoslavne crkve u centru Đakovice predstavlja još jedan slučaj otvorenog pravnog nasilja i institucionalne represije koju sprovode lokalne kosovske institucije na prostoru Metohije, ocenio je juče protosinđel manastira Visoki Dečani Sava Janjić. "Te ruševine sada su ružne onima koji su rušili i nemilice raznosili od 1999. do 2004. godine i sada oni žele da naprave nešto ’lepo’ i zauvek zatru tragove počinjenog zločina. Ovo neodoljivo podseća na betoniranje raznih jama i stratišta iz Drugog svetskog rata kada su tadašnji državni organi želeli da naprave bratstvo i jedinstvo prikrivanjem istine o zločinima", ukazao je Janjić.
U izjavi povodom uzurpacije crkvenog zemljišta za gradnju gradskog parka, Janjić je najavio da će predstavnici SPC o uzurpaciji crkvenog vlasništva, ilegalnoj gradnji i falsifikovanju istorije obavestiti sve relevantne međunarodne institucije za zaštitu ljudskih i verskih prava.
Janjić je naveo da posebno zabrinjava činjenica da su međunarodne snage na Kosovu i Metohiji u potpunoj konfuziji i da ne postoji niko ko ima autoritet da stane na kraj otvorenom kršenju zakona, koje ne čine pojedinci, već zvanične institucije. "Jednostavno, ovo pitanje se ignoriše dok se ne napravi park, da bi verovatno posle toga Crkva bila pod pritiskom što želi da ukloni park gde se igraju deca da bi otkrila nekakve svoje ruševine crkve ukoliko one već nisu i potpuno uništene", naveo je protosinđel Sava Janjić.
Juče se ovim povodom oglasio i Oliver Ivanović, jedan od lidera kosovskih Srba, i pozvao Unmik da hitno reaguje zbog izgradnje parka na mestu crkve u Đakovici.
"Srbi mnogo cene svoje religiozne svetinje i ovakav vandalski odnos prema nečemu što je jako važno za srpski opstanak na Kosovu i Metohiji jednostavno se ne može tolerisati. Moramo imati hitnu intervenciju i Unmika i svih onih koji tvrde da imaju vlast i ovlašćenja nad privremenim institucijama na Kosovu i to odmah, jer će kasnija reakcija proizvesti mnogo manji efekat", rekao je za KiM radio Ivanović. On dodaje da nova vlast na Kosovu, ali i međunarodni predstavnici sada imaju odličnu priliku da pokažu da li se drže onog što su rekli i da li su obećanja o miru i suživotu na Kosovu stvarna obećanja ili samo obične fraze kojima se pokrivaju mnogi nedostaci u društvu.
Protest vladike Teodosija šefu Unmika Canijeru
Episkop lipljanski Teodosije, kao predstavnik SPC u procesu obnove crkava i manastira, koji se izvodi u organizaciji Saveta Evrope, još 12. jula izrazio je najoštriji protest Emi Karmajkl, kojapredsedavaKomisiji, i šefu Unmika Lambertu Canijeru zbog pretvaranja temelja Crkve Svete trojice u Đakovici u gradski park.
Vladika Teodosije je zatražio da se prekinu svi neautorizovani radovi na lokaciji Hrama Svetetrojice,da se ukloni zemlja kojom su pokriveni temelji porušenog hrama i izvrši konzervacija koju je predvidela Komisija za obnovu, kaoi zaštita temelja, kao prva faza u procesu obnove hrama. Zatim da se postavi adekvatna zaštitna ograda u skladu sa dogovorom postignutim u Komisiji za obnovu. Takođe, zatraženo je da se potvrdi i vlasništvo SPC na ovoj parceli i spreči eventualna manipulacija katastarskim podacima.
"Najoštrije osuđujemo i izražavamo protest zbog najnovijeg skvrnavljenja lokacije na kojoj se nalazio srpski pravoslavni Saborni hram Svetetrojice u Đakovici. Odluka opštine Đakovica da bez ikakvih konsultacija sa vlasnikom zemlje (Eparhijom raško-prizrenskom SPC), nadležnim predstavnicima Unmika i Komisijom za obnovu Saveta Evrope započne radove na mestu hrama predstavlja najgrublje kršenje, ne samo Memoranduma o obnovi iz 2005. godine, u kome su se privremene institucije Kosova obavezale da će poštovati dogovorene principe, već i imovinskih prava SPC čija se zemlja bez dozvole vlasnika pretvara u gradski park", kaže episkop Teodosije.
Vladika Teodosije podseća da su i pored prvog protesta upućenog Savetu Evrope, koji vodi proces obnove, i Unmiku, koji odnedavno učestvuje u radu Komisije u ime kosovskih institucija, nastavljeni nezakoniti radovi i stvara se situacija svršenog čina na terenu, što je, kako kaže, konačni čin potpunog zatiranja jednog pravoslavnog hrama i tragova njegovog postojanja.
M. Pešić
Prijem 
