10.srpnja

Rođen Nikola Tesla



10. srpnja - Jedan od nedvojbeno najvećih istraživača i izumitelja Nikola Tesla rođen je 10. srpnja 1856. u ličkom seocetu Smiljanu, a umro je 7. siječnja 1943. u New Yorku.
Prvi razred osnovne škole Tesla je završio u rodnome mjestu, a ostale u obližnjem Gospiću. Tu je završio i nižu gimnaziju, a školovanje je, nakon jednogodišnjeg prekida (zbog bolesti), nastavio u Karlovcu. Nakon mature, preboljevši koleru i ponovno se oporavljajući gotovo godinu dana, otišao je u Graz na studij tehnike. Prvu godinu započeo je s najvećom ozbiljnošću i predanošću, učeći najčešće po dvadeset sati dnevno. Nemajući dovoljno novca za završetak studija, Nikola potkraj treće godine napušta Graz i za kraće vrijeme zapošljava se u Mariboru. Zatim je studirao u Pragu. Tada je počelo njegovo potucanje Europom, a poslije boravka u Budimpešti i Parizu, u proljeće godine 1884., kao dvadesetosmogodišnjak otputovao je u New York.
Iz golemog obilja izuma i problema kojima se bavio teško je izdvojiti pa i samo nabrojiti barem i najvažnije. Jer, Tesla je ostvario višefazni sustav izmjeničnih struja, riješio probleme prijenosa električne energije, ostvario načelo rotirajućeg magnetnog polja i među prvima se bavio eksperimentiranjem s elektromagnetskim valovima. Tesla je patentirao više od 700 izuma, od kojih je nekoliko desetaka našlo široku primjenu. Osim nedvojbenom genijalnošću Tesla se isticao i neobičnim životom. Cijeli je svoj vijek živio skromno i povučeno, i ostao neženja. Bio je visok i mršav, crne kose i plavih očiju, karakterističnog uspravnog držanja koje je zadržao i u dubokoj starosti. Umro je osamljen, u svome apartmanu na 33. katu hotela Newyorker.

NA DANAŠNJI DAN


U Konjicu poklali srpsku decu i njihove roditelje


Pripremio: Milivoje Ivanišević



Žeravac, selo sa izmešanim stanovništvom u opštini Derventa napale su veoma brojne snage Armije BiH 10. jula 1992. Ovo nije jedini slučaj da muslimanske i hrvatske oružane formacije po drugi put napadaju neko srpsko selo ili srpski deo u selu sa izmešanim stanovništvom. Srpsko stanovništvo sela Žeravac stradalo je i prilikom istovetnog napada 9. maja 1992. Tada su napadnuti i Lužani Bosanski, a u ova dva sela istog dana ubijeno je više lica srpske nacionalnosti. Pored ljudskih naneti su i veliki materijalni gubici. Žrtve: 1) Pero (Rajko) Marić, 1944; 2) Milorad (Nedeljko) Kitonjić, 1961; 3) Radivoje (Savo) Balešević, 1953; 4) Trivo (Bogdan) Đukić, 1971; 5) Rajko (Đorđe) Gostić, 1955; 6) Dragan (Ilija) Nedinić, 1969; 7) Stanimir (Živojin) Dušanić, 1962; Gligor (Rade) Dugović, 1964.
Konjic, grad u kome je živelo: Hrvata 3.050, muslimana 6.678, Srba 2.549, Jugoslovena 1.209. Posle mnogih napada i počinjenih ubistava po srpskim selima, razaranja i pljački srpskih porodica u gradu i okolini, lokalni muslimani i Hrvati su 10. jula 1992. počinili novi monstruozan, od vremena Drugog svetskog rata i ustaških pogroma, gotovo nezapamćen zločin. U toku noći zaklali su dva sina, mališane od pet i sedam godina, i njihove roditelje. Reč je o likvidaciji porodice Đure Golubovića, invalida, nemoćnog i nepokretnog čoveka, koji je znatan deo života proveo u invalidskim kolicima. U poznim noćnim časovima žrtve su izvučene iz stana, sprovedene i ubijene na obali Neretve, nizvodno i nedaleko od grada. Muslimansko-hrvatske lokalne opštinske vlasti, bez sumnje nalogodavci i saučesnici, više dana, iz nepoznatih razloga, krajnje nehumano, nisu dozvoljavale da se tela pokojnika sklone sa mesta egzekucije i pokopaju. Žrtve: 1) Đuro (Pero) Golubović, 1951; njegova supruga arhitekta 2) Vlasta Golubović,1958; njihovi sinovi 3) Petar (Đuro) Golubović, 1985. i 4) Pavle (Đuro) Golubović, 1987.

Dogodilo se na današnji dan - 10. jul



1856. - Rođen je srpski fizičar i pronalazač Nikola Tesla, jedan od najvećih umova u istoriji svetske nauke, posebno elektrotehnike, tvorac "novog tehničkog poretka"; zahvaljujući njegovim izumima, postavljen je temelj i pravac vrtoglavog naučno-tehničkog razvoja ljudskog roda u 20. veku. Pronašao je obrtno magnetno polje, trofazni sistem prenosa električne energije, indukcioni motor, generator i transformator, fenomen elektromagnetne rezonance i patentirao je niz izuma na kojima se zasniva savremena elektronika, izuma bez kojih bi bila nezamisliva tehnička civilizacija, pogotovo prenos električne energije. Pionir je i radio tehnike, bežične telegrafije, radara. Njegov polifazni sistem naizmeničnih struja pokazao je vrednost na prvoj hidrocentrali na slapovima Nijagare. Patentirao je oko 700 pronalazaka u oblasti naizmeničnih struja, telekomunikacija, akustike i mašinstva, od kojih su mnogi našli široku primenu. Posle okončanja studija elektrotehnike u Gracu i kraćeg stažiranja u Budimpešti i Parizu, odselio se u SAD, čiji je državljanin postao 1884, ali je sve do smrti u Njujorku, na pravoslavni Božić 1943, održavao bliske kontakte s otadžbinom. U SAD-u je, proniknuvši u tajne oscilatornih kretanja elektriciteta i materije, ostvario najveće naučne poduhvate. Povodom stogodišnjice njegovog rođenja, 1956. godine, jedinica za merenje visokog napona dobila je Teslino ime, kojim je nazvana i jedinica jačine magnetnog polja. Rođen je kao četvrto dete Milutina i Đuke Tesle u svešteničkoj pravoslavnoj porodici u srpskom selu Smiljan u Lici.

1866. - Edson P Clark patentirao je olovku čiji trag je nemoguće izbrisati.

1871. - Rođen je Marsel Prust, jedan od najvećih francuskih književnika i najkompleksnijih i najzagonetnijih književnih stvaralaca uopšte. Još od ranog detinjstva, počeo je da boluje od astme, s tim što je u njegovom slučaju ova bolest bila psihosomatske prirode i služila mu pre svega kao valjan izgovor za nerad i način da iznudi pažnju i popustljivost roditelja, naročito majke. Inače, Prustov odnos prema majci nesumnjivo je veoma značajan biografski element za piščevo književnokritičko stanovište. Književnik je, naime, patio od Edipovog kompleksa, koji je, razume se, pothranjivala i sama majka, koja ga je do kraja života tretirala kao četvorogodišnje dete, neprestano nad njim bdela, čak prevodila Raskina umesto njega; time ga je potpuno onesposobila za život i učinila neverovatnim egocentrikom. Svemu tome doprineo je i otac, koji je neretko iz efemerne strogosti prelazio u krajnje popuštanje (poznata epizoda iz "Kombrea"). Popustljivost svojih roditelja Prust je maksimalno zloupotrebljavao, te je postao vrsta porodičnog tiranina, sadiste, dok je, s druge strane, bio seksualni mazohista. Nakon majčine smrti ("malom Marselu" tada je bilo 35 godina), povlači se iz društvenog života i osamljuje se u malom stanu u bulevaru Osman, gde od 1910. do 1922. radi na epohalnom "Traganju za izgubljenim vremenom" i iz kog gotovo uopšte ne izlazi. Budući da je patio od klaustrofilije, taj stan bio je, po njegovoj želji, hermetički zaptiven, obložen plutom radi sprečavalja buke i sa uvek navučenim šalonima (sam Prust o njemu je pisao kao o kovčegu); pisac je u njemu danju spavao, a noću pisao, i to uvijen u slojeve ćebadi, jer se i zimi i leti tresao od hladnoće. Čini se, međutim, da je, i pored sve svoje lenosti, ipak postao pre zatočenik svoje vokacije nego bolesti. Nakon majčine smrti, Prust počinje otvoreno da živi i homoseksualnim životom i životom sadomazohiste, pri čemu je simptomatično da i u Prustovom delu homoseksualnost po pravilu ide podruku sa perverzijom, tj. sadomazohizmom. Stvaralaštvo: zbirka skica i priča "Zadovoljstva i dani", pastiši, prevodi Raskina, zbirka eseja "Protiv Sent Beva", nedovršen mladalački autobiografski roman "Žan Santej" i petotomno "Traganje za izgubljenim vremenom", roman koji je, kao uostalom i gotovo sva moderna prozna dela 20. veka, lišen fabule u smislu neposrednog aktualnog zbivanja. Junak, dakle, u ovom delu ne dolazi u sukob sa spoljnim svetom, već je razvoj njegove ličnosti uslovljen subjektivnim unutarnjim doživljajima i nadražajima koji mu konačno otkrivaju i vokaciju. Zahvaljujući nehotičnim sećanjima na vanvremene trenutke iz svog života, junak dolazi do prosvetljenja, pa i do ovostranog spasenja, shvativši da se mora posvetiti pisanju romana kako bi vratio izgubljeno vreme i svom besplodnom životu dao smisao.

1886. - Erupcija vulkana Tarawera uništila je čuvene roze-bele terase kalcijum-karbonata na Novom Zelandu.

1892. - U Ohaju je prvi put ulica popločana betonom.

1926. - Rođen je srpski glumac Pavle Vuisić, "vulkan glume, života i snage", kako ga je opisao Orson Vels. Već u prvom filmu - "Čudotvorni mač" Vojislava Nanovića 1950. - nametnuo se neobično snažnom glumačkom ličnošću, koja je potom obeležila više od sto filmova i mnoštvo TV serija i drama, poput kultne "Šešir gospodina Vujića". Filmovi: "Ko to tamo peva", "Sjećaš li se Doli Bel?", "Maratonci trče počasni krug", "Hajka", "Kampo Mamula", "Dim", "Mačak pod šlemom", "Parče plavog neba", "Žeđ", "Horoskop", "Inspektor", "Sam", "Pogon B", "Kad čuješ zvona", "Događaj", "Konjuh planinom".

1933. - Njujorški policajci prvi su primenili radio-veze u svom radu.

1943. - SAD i Velika Britanija izvršile su invaziju na Siciliju u Drugom svetskom ratu.

1958. - U Engleskoj su instalirani prvi parking satovi.