Na današnji dan - 2. mart

Na današnji dan - 2. mart

beta

1459. - Rođen holandski sveštenik Adrijan Floriszon, papa Adrijan VI od januara 1522. i jedini Holanđanin poglavar Rimokatoličke crkve u njenoj istoriji. Umro u septembru 1523, ne uspevši da ostvari zamisao o ujedinjenju evropskih zemalja u ratu protiv Otomanskog carstva.

1824. - Rođen češki kompozitor, dirigent i pijanista Bedžih Smetana, čije delo predstavlja uspešnu sintezu folklornog i umetnički doteranog muzičkog izraza. Utemeljivač češkog nacionalnog izraza u muzici i osnivač češke opere.

1855. - Umro ruski car Nikolaj I. Njegova autokratska i militaristička vladavina od 1825. završena porazom u Krimskom ratu, posle čega je Rusija izgubila pravo da drži flotu u Crnom moru i podiže tvrđave na njegovim obalama, i deo Besarabije i protektorat nad dunavskim kneževinama.

1917. - Tokom Februarske revolucije u Rusiji car Nikolaj II abdicirao, formirana privremena vlada Georgija Lvova. Car potom s porodicom interniran prvo u Carsko Selo, a pošto mu je Engleska uskratila azil, u Tobolsk. Kada je izbila Oktobarska revolucija, carska porodica premeštena u Jekaterinburg, gde je pogubljena 1918.

1919. - U Moskvi održan osnivački kongres Komunističke internacionale, kojem su prisustvovala 52 delegata iz 30 zemalja. Kominterna odigrala značajnu ulogu u odbrani prve socijalističke zemlje, SSSR, mnogim partijama i pokretima pružila ideološku, političku i materijalnu pomoć, a u Staljinovo vreme se pretvorila u centralističku organizaciju, čije su članice bile obavezne da slede Staljinovu liniju.

1921. - U Francuskoj umro bivši crnogorski kralj Nikola I. Tokom njegove vladavine od 1860. Crna Gora vodila oslobodilačke ratove protiv Turske i stekla međunarodno priznanje i znatno proširenje teritorije na Berlinskom kongresu 1878. U novembru 1918. Velika narodna skupština u Podgorici zbacila ga sa vlasti i proglasila prisajedinjenje Kraljevini Srbiji. Posmrtni ostaci kralja Nikole i kraljice Milene preneti u zemlju u oktobru 1989. i sahranjeni u Cetinju.

1931. - Rođen ruski državnik Mihail Sergejevič Gorbačov, poslednji predsednik SSSR, koji je posle preuzimanja vlasti 1985. počeo proces reformi, „perestrojku”. Okončao razdoblje „hladnog rata” sa Zapadom i doprineo slomu komunizma u zemljama istočne Evrope.

1943. - Počela bitka u Bizmarkovom moru u Drugom svetskom ratu, u kojoj su saveznički avioni potopili 12 japanskih ratnih brodova, sprečivši ih da dopreme pojačanja na Novu Gvineju. Poginulo oko 4.000 Japanaca.

1949. - Američki kapetan Džejms Galager spustio se u bazu Fort Vort u Teksasu, okončavši prvi let oko Zemlje bez spuštanja. On je za 94 časa i jedan minut avionom „B-50” preleteo 37.742 kilometra.

1956. - Francuska priznala nezavisnost Maroka.

1962. - U Burmi izvršen vojni udar pod vođstvom Ne Vina. Vojni režim okončan na isti dan 1974, kada je stupio na snagu novi ustav, a Burma proglašena socijalističkom republikom s predsednikom Ne Vinom.

1988. - Predsednik Saveza komunista Srbije Slobodan Milošević, obraćajući se okupljenim Srbima sa Kosova ispred zgrade Skupštine SFRJ, najavio hapšenje albanskih lidera na Kosovu.

1994. - U Vašingtonu predsednik bošnjačke vlade Haris Silajdžić, predstavnik bosanskih Hrvata Krešimir Zubak i ministar inostranih poslova Hrvatske Mate Granić potpisali preliminaran sporazum o spajanju hrvatskih i muslimanskih teritorija u Bosni u federaciju sedam etničkih kantona.

1996. - Teškim izbornim porazom Laburističke partije australijskog premijera Pola Kitinga okončana trinaestogodišnja vladavina laburista u Australiji.

1998. - Film „Titanik” postao prvi film u svetu koji je ostvario prihod od milijardu dolara.

1999. - Ruandski pobunjenici iz plemena Hutu ubili osam od 17 stranih turista, koje su oteli prethodnog dana. Otmičari kasnije ubijeni.

2000. - Britanske vlasti dozvolile bivšem čileanskom diktatoru Augustu Pinočeu da napusti London i ode u Čile, odbivši zahtev Španije za njegovo izručenje.

2002. - Devet izraelskih civila ubijeno u Jerusalimu, u samoubilačkom bombaškom napadu arapskih ekstremista.