Na današnji dan - 10. FEBRUAR

Naslov: Na današnji dan - 10. FEBRUAR Ned 10 Feb 2008, 08:55

Na današnji dan - 10. FEBRUAR
RTS

1258 - Mongoli su zauzeli Bagdad, tadašnji centar islamsko gsveta, spalili grad i pobili 10.000 ljudi.

1763 - Mirovnim ugovorom u Parizu završen Sedmogodišnji rat, prvi oružani sukob svih evropskih sila.

1837 - U dvoboju je ubijen ruski pisac Aleksandar Sergejevič Puškin, začetnik realizma u ruskoj prozi i jedan od najvećih liričara
svetske književnosti.

1878 - Konvencijom u El Zanjonu okončan desetogodišnji ustanak protiv španske kolonijalne vlasti na Kubi.

1879 - U Velikom Trnovu otvoreno je zasedanje prvog bugarskog parlamenta posle oslobođenja od Turaka.

1891 - Zaslugom čuvenog srpskog geologa Jovana Žujovića, na Velikoj školi u Beogradu osnovano je Srpsko geološko društvo, jedno od najstarijih naučnih društava u Srbiji.

1901 - U Beču umro srpski državnik Milan Obrenović, knez[1872-82], a potom kralj Srbije [1982-89].

1942 - Američki džez muzičar Glen Miler postao
prvi muzičar koji je dobio 'zlatnu ploču' za prodaju milionitog primerka kompozicije 'Ćattanooga Ćoo Ćoo'.

1947 - U Parizu potpisani mirovni ugovori zemalja pobednica u Drugom svetskom ratu i bivših saveznika Hitlerove Nemačke.

1962 - Američki pilot Frensis Geri Pauers, oboren 1960. dok je preletao ŠSR špijunskim avionom U-2, u Berlinu je zamenjen za sovjetskog obaveštajca Rudolfa Abela.

1964 - U sudaru dva australijska ratna broda u zalivu Džervis potonuo razarač 'Vojadžer' i poginulo je više od 80 mornara.

1979 - U Ljubljani umro slovenački političar Edvard Kardelj, visoki funkcioner Saveza komunista Jugoslavije i jedan od najbližih saradnika predsednika Jugoslavije Josipa Broza Tita.

1996 - IMB kompjuter nazvan 'Duboko plavo' ušao u istoriju šaha pobedom nad svetskim prvakom Garijem Kasparovom.

1997 - Hrvati iz zapadnog dela Mostara otvorili vatru na Muslimane iz istočnog dela grada koji su na hrvatsku stranu došli da posete groblje.

1998 - Umro bivši francuski ministar inostranih poslova Moris Šuman, tvorac projekta Evropske unije ['Šumanov plan'].

2000 - Lider Srpske radikalne stranke i potpredsednik Vlade Srbije Vojislav Šešelj optužio nezavisne medije da su 'američki
plaćenici' i 'kriminalci', čime je najavio početak žestoke režimske kampanje protiv nezavisnih medija u Srbiji.

2001 - Tokom antivladinih protesta u Teheranu, u sukobu s policijom ranjeno je više desetina studenata, a oko 100 je uhapšeno.

2004 - SAD obnovile svoje diplomatsko predstavništvo u Tripoliju, posle desetogodišnjih neprijateljskih odnosa dve zemlje, a nakon odluke Libije da napusti program za razvoj oružja za masovno uništenje.

2005 - Umro poznati televizijski i radijski novinar Milovan Ilić Minimaks [67].

2005 - Severna Koreja prvi put saopštila da poseduje nuklearno oružje i suspendovala svoje učešće u pregovorima o spornom nuklearnom programu te zemlje.

2005 - Umro Artur Miler, velikan američkog pozorišta koji je napisao 'Smrt trgovačkog putnika' i čija su dela uglavnom govorila o običnim ljudima.

2006 - Za predsednika Kosova izabran Fatmir Sejdiu, visoki funkcioner Demokratskog saveza Kosova.

2006 - Umro meksički slikar i vajar Huan Soriano, čije se velike skulpture nalaze na značajnijim mestima u glavnom gradu Meksika.

Gost

Umro Antun Radić

Na današnji dan - 10. FEBRUAR Hss-zastava

10. veljače - U posavskom selu Trebarjevo Desno, oko 14 kilometara Savom uzvodno od Siska, kojemu je naziv mijenjan u Desno Trebarjevo, rođeni su hrvatski velikani Antun i Stjepan Radić. Ondje gdje je nekada bila kuća Radićevih mještani su im 1991. podignuli spomenik.

Stariji Stjepanov brat Antun rođen je 11. lipnja 1868., a umro je u Zagrebu 10. veljače 1919. Bio je novinar i književnik, srednjoškolski profesor, prvi i glavni osnivač Hrvatske pučke seljačke stranke. Kad je završio pučku školu, došao je u Zagreb, nastavio školovanje u gornjogradskoj gimnaziji, a zatim je studirao slavistiku u Zagrebu i Beču. Doktorirao je filozofiju u Zagrebu, a službovao je u Osijeku, Požegi, Varaždinu i Zagrebu. Već kao dječaci Antun i Stjepan životne su nedaće svladali marljivošću.

Duboko uvjeren da je nacionalna kultura zapravo kultura hrvatskog sela, Antun Radić pokrenuo je potkraj 19. stoljeća list Dom, namijenjen hrvatskom seljaku, kako je stajalo u zaglavlju, za razonodu i nauk. Tim je listom, što ga je uređivao pet godina i ispunjavao uglavnom vlastitim prilozima, pripremio tlo za osnivanje Hrvatske pučke seljačke stranke.

Godine 1867. objavio je Osnovu za sabiranje i proučavanje građe o narodnom životu u Zborniku za narodni život i običaje te se pročuo kao etnolog. Na književnom području nije dao većih ostvarenja, ali sve što je napisao bilo je na visokom stupnju pismenosti. Kad se pojavila Maretićeva Gramatika, bio je jedini od hrvatskih filologa koji je upozorio na zablude i opasnosti jezičnih stajališta Tomislava Maretića i hrvatskih vukovaca.

Kao političar Antun Radić zastupao je načelo samosvojnosti hrvatskog naroda. Osuđivao je svaku hegemonističku koncepciju u južnoslavenskim odnosima. Ugradio je mnoge svoje zamisli u hrvatski seljački pokret i u program njegove stranke. Razvijanje hrvatske seljačke misli nastavio je njegov mlađi brat Stjepan.

Prijatelj foruma Broj poruka : 10774 Datum upisa : 03.11.2006

1901. - Umro je bivši srpski kralj Milan IV Obrenović, tokom čije je vladavine Srbija stekla međunarodno priznanje kao nezavisna država. Postao je knez 1868, posle ubistva kneza Mihaila Obrenovića, i u spoljnoj politici isprva se oslanjao na Rusiju. Pod pritiskom javnog mnjenja, objavio je 1876. rat Otomanskom carstvu koji je 1877. neuspešno okončan. Iste godine je, pod uticajem Rusije, ponovo zaratio s Turcima, ovog puta uspešno, pa je Srbija 1878. iz rata izašla ojačana, dobivši vranjski, niški, pirotski i toplički okrug, a u julu iste godine na Belinskom kongresu i formalno joj je priznata nezavisnost. Zbog ruske podrške Bugarskoj i Sanstefanskog ugovora sklopljenog u martu 1878. na štetu Srbije, oslonio se na Austrougarsku, s kojom je 1881. zaključio tajnu konvenciju. Njome se obavezao da neće raditi protiv austrougarskih interesa u Bosni i Hercegovini niti sklapati sporazume s trećim zemljama bez prethodnog dogovora sa Austrougarskom. Beč je zauzvrat garantovao njegov ostanak na prestolu i diplomatsku pomoć za širenje Srbije ka jugu, ali je nagodba u narodu shvaćena kao izdaja nacionalnih interesa. Proglasio je 1882. Srbiju kraljevinom a sebe kraljem, a 1883. je u krvi ugušio Timočku bunu. Kad se Bugarska 1885. ujedinila sa Istočnom Rumelijom, objavio joj je rat da bi zauzeo deo bugarske teritorije i tako povratio navodno poremećenu ravnotežu na Balkanu. Postao je još nepopularniji posle neuspeha u tom ratu, koji je uz to neodlučno i nevešto vodio, pa je 1888. morao da prihvati liberalni ustav kojim je Srbija postala parlamentarna monarhija. Izazvao je nezadovoljstvo pokušajem da izigra ustavne odredbe, 1889. je abdicirao u korist maloletnog sina Aleksandra, a 12 godina kasnije umro je u Beču.