Na današnji dan - 2. FEBRUAR

Na današnji dan - 2. FEBRUAR
RTS

1509 - Portugalci su pod komandom Fransiska de Almejde uništili muslimansku flotu u bici kod grada Diu u Indijskom okeanu i uspostavili kontrolu u indijskim vodama.

1536 - Španski istraživač Pedro de Mendosa osnovao je na ušću reke La Plata grad Buenos Ajres, glavni grad Argentine od 1880.

1709 - Škotski mornar Aleksander Selkrik izbavljen je s pustog pacifičkog ostrva na koje je 1704. prispeo posle brodoloma. Njegova priča inspirisala je Danijela Defoa da napiše roman 'Robinson Kruso'.

1808 - Napoleonove trupe okupirale su Rim nakon što je papa Pije VII odbio da prizna Napuljsko kraljevstvo pod francuskom vlašću i da se pridruži alijansi protiv Velike Britanije. Napoleon je potom 1809. odveo papu u zatočeništvo u Fontenblo. Papska država restaurisana je posle Napoleonovog pada 1814.

1834 - Srpski knez Miloš Obrenović objavio je treći hatišerif turskog sultana Mahmuda II, kojim je uobličen politički status i pravni karakter Kneževine Srbije. Tim dokumentom Srbiji je pripojeno šest nahija, a posebnim beratom knez Miloš je dobio dostojanstvo srpskog i naslednog kneza.

1848 - Mirom u gradu Gvadelupe Idalgo okončan je dvogodišnji rat Meksika i SAD. Poraženi Meksiko ustupio je SAD Teksas, Novi Meksiko, Arizonu i Kaliforniju.

1878 - Grčka je objavila rat Turskoj.

1895 - Umro je srpski pisac Ljubomir Nenadović, koji se ubraja medju najčitanije srpske pisce u drugoj polovini 19. veka. Rodjen u jednoj od najistaknutijih porodica u Srbiji pripadao je prvoj generaciji srpskih intelektualaca školovanih u inostranstvu. U njegovom književnom opusu najvrednijim se smatraju putopisi ['Pisma iz Nemačke', 'Pisma iz Italije', 'O Crnogorcima'].

1907 - Umro je ruski hemičar Dmitrij Ivanovič Mendeljejev, koji se uvrstio medju najistaknutije naučnike svoga vremena otkrićem periodičnog sistema hemijskih elemenata [1869], prema kojem svojstva hemijskih elemenata zavise od njihove atomske težine.

1920 - Mirovnim ugovorom u Dorpatu [Tart] Sovjetska Rusijapriznala je nezavisnost Estonije, koja je od 1721. bila pod ruskim suverenitetom. Sovjetske trupe zaposele su tu zemlju u junu 1940, posle čega je Estonija postala sastavni deo S S SR-a.

1924 - Umro je srpski pisac Aleksa Šantić, autor antologijskih pesama 'Ostajte ovdje', 'Emina', 'Veče na školju'. Pripadao je mostarskom krugu oko književnog lista 'Zora', koji je pokrenuo s Jovanom Dučićem i Svetozarom Ćorovićem.

1943 - Kod Staljingrada [Volgograd] sovjetska Crvena armija je posle šestomesečnih borbi prisilila nemačku Šestu armiju na kapitulaciju. Time je završena jedna od ključnih bitaka u Drugom svetskom ratu.

1964 - Umro je srpski pisac, kritičar i prevodilac Milan Bogdanović, profesor Beogradskog univerziteta, član Srpske akademije nauka i umetnosti. Uredjivao je list 'Republika' i časopise 'Danas', 'Srpski književni glasnik', 'Književne novine'. Bio je upravnik Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu i Narodnog pozorišta u Beogradu. Celokupna njegova dela objavljena su u pet knjiga pod nazivom 'Stari i novi'.

1970 - U 97. godini umro je engleski filozof, matematičar i pisac Bertrand Rasel, jedan od rodonačelnika analitičke filozofije, osnivač i predsednik Medjunarodnog suda za utvrdjivanje ratnih zločina u Vijetnamskom ratu. Bio je angažovan u borbi za mir i razoružanje zbog čega je dva puta hapšen. Dobitnik je Nobelove nagrade za književnost 1950.

1978 - Dvojica sovjetskih kosmonauta sa svemirskog broda 'Saljut' su u otvorenom svemiru, prvi put u istoriji kosmičkih letova, obavila operaciju dopune goriva.

1986 - U kneževini Lihtenštajn žene su prvi put glasale na parlamentarnim izborima.

1990 - Južnoafrički predsednik Ferdinand de Klerk je ukinuo zabranu Afričkog nacionalnog kongresa Nelsona Mandele.

1996 - Umro je američki filmski glumac i igrač Džin Keli, zvezda holivudskog mjuzikla ['Amerikanac u Parizu', 'Ples na kiši'].

1997 - U Beogradu, policija je grubom silom, koristeći vodene topove rasterala mirne demonstracije gradjana koji su od novembra 1996. svakodnevno protestovali zbog odbijanja vlasti da prizna pobedu opozicije na lokalnim izborima u Srbiji.

2002 - Holandski princ Wilem-Aleksander oženio se Maksimom Zoreguietom, Argentinkom, čiji je otac bio pripadnik hunte, i time oživeo tradiciju kontroverznih brakova holandske kraljevske porodice.

2003 - U snažnoj eksploziji u Lagosu uništena je Nigerijska banka, a najmanje 33 osobe su poginule. Nakon toga su izbili veliki neredi, jer se više stotina ljudi potuklo kako bi uzelo novac iz srušene banke.

2004 - Umro je britanski istoričar Alan Bulok, autor biografije nacističkog lidera Adolfa Hitlera: 'Hitler: studija tiranije'.

2005 - Umro je Maks Šmeling, bokserska legenda i prvi Evropljanin šampion sveta. Bivši nemački bokser je titulu svetskog prvaka osvojio 1930. pobedivši Džeka Šarkija. U istoriju boksa ušao je i njegov čuveni nokaut iz 1936, takodje, legendarnog američkog boksera Džoa Luisa u 12. rundi meča.

.