NikoljdanNikoljdan je najčešća srpska slava, po svetom Nikoli miriklijskom zaštitniku sirotinje i moreplovaca.
Nikola je bio sin znamenitih i bogatih roditelja, Teofana i None, žitelja primorskog grada Patare u Maloazijskoj oblasti Likiji. Bio je veoma darovit, obrazovan i postao je sveštenik grada Mira, a potom i episkop.
Posle smrti svojih roditelja, razdelio je svu imovimu siromasima ne ostavivši ništa za sebe. O njegovim milosrdnim delima zapisane su mnoge priče a među njima i priča o tri kćeri.
Prema legendi - u gradu Miru živeo je siromašan čovek, imao je tri ćerke koje nisu mogle da se udaju zato što nisu imale dovoljno novca za miraz.. Poštujući reči jevanđelske da milostinju ne treba činiti pred ljudima, ni zbog reklame, a pogotovo da ne postidi čoveka koji je u nevolji, sveti Nikola je odlučio da svoju pomoć pruži tajno, noću. Jedne noći došao je i darivao ih čarapom punom zlatnika.
Smatra se da je običaj po kome se deci uoči Svetog Nikole u cipelice potajno stavljaju pokloni potekao otuda što sveti Nikola svoja dobročinstva nikada nije činio javno. Isti motiv se vezuje i za Božić Batu.
Sveti Nikola se smatra zaštitnikom dece, učenih ljudi, trgovaca, mornara, putnika uopšte. Nekada se na svim hrišćanskim brodovima nalazila ikona svetog Nikole a on se posebno praznovao duž Jadranskog i Sredozemnog mora gde je bio običaj da se na taj dan ne isplovljava, a da se brodovi na pučini usidre i plovidbu nastave sutradan.
Svetog Nikolu, čije je ime vezano za vreme kada se privodila kraju borba za slobodu hrišćanske propovedi, poštuje sav hrišćanski svet.
Mošti svetitelja počivaju danas u velelepnoj Crkvi svetog Nikole, koju su žitelji Barija podigli u slavu iscelitelja i čudotvorca. Srpski kralj Stefan Dečanski kome je, prema predanju, Sveti Nikola povratio vid, slao je bogate priloge i čitav hram srebrom okitio.
Za hrišćanski svet i prema hrišćanskom predanju Sveti Nikola, borac za Hristovu veru, je 'pobeditelj zla na dobro celom svetu', a njegovo ime znači - narodni pobeditelj.
Na pravoslavnim ikonama Sveti Nikola se najčešće predstavlja sa omoforom arhiepiskopa i Jevanđeljem u ruci. Njegov lik je i na freskama srpskih srednjevekovnih manastira, a najpoznatije i najbolje očuvane su u manastirima Žiča i Mileševa
Sveti Nikola je po broju svečara bez premca među slavama u Srba, a posvećeno mu je više od 600 crkava pod jurisdikcijom Srpske pravoslavne crkve (SPC). Zato je Sveti Nikola hramovna i manastirska slava SPC.
S obzirom na to da Sveti Nikola "pada" u vreme božićnog posta, ovo je posna slava.
Prijem 
