Na današnji dan - 29. NOVEMBAR

Prijatelj foruma Broj poruka : 10774 Datum upisa : 03.11.2006

Na današnji dan - 29. NOVEMBAR
RTS

1314 - Umro francuski kralj Filip IV Lepi, koji je 1306. proterao Jevreje iz Francuske i konfiskovao njihovu imovinu.

1516 - Umro italijanski slikar Đovani Belini, jedan od tvoraca venecijanske škole.

1780 - Umrla austrijska carica, češka i mađarska kraljica Marija Terezija.

1854 - Umro srpski diplomata i vojvoda prota Mateja Nenadović, predsednik Praviteljstvujuščeg sovjeta - prve srpske vlade.

1864 - U Sent Kriku u američkoj državi Kolorado jedinica pukovnika Džona Čivingtona masakrirala je najmanje 400 Čejena i Arapahosa, koji su se predali uz prethodno dobijenu dozvolu da se ulogoruju.

1890 - Otvoreno zasedanje prvog japanskog parlamenta.

1918 - Na Velikoj narodnoj skupštini u Podgorici svrgnut je kralj Nikola I Petrović i proglašeno ujedinjenje Crne Gore sa Srbijom.

1924 - Umro je Đakomo Pučini, najznačajniji italijanski operski kompozitor posle Verdija.

1941 - Na brdu Kadinjača kod Užica u Drugom svetskom ratu izginuo je Radnički bataljon štiteći glavninu partizanskih snaga.

1943 - Na drugom zasedanju Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije u Jajcu, to Veće je konstituisano kao vrhovno zakonodavno i izvršno predstavničko telo i ustanovljen je Nacionalni komitet oslobođenja Jugoslavije.

1945 - Ustavotvorna skupština u Beogradu ukinula monarhiju,lišavajući dinastiju Karađorđevića svih prava u zemlji i proglasila Federativnu Narodnu Republiku Jugoslaviju.

1947 - Generalna skupština UN izglasala podelu Palestine na jevrejski i arapski deo, s Jerusalimom pod kontrolom svetske organizacije, što je 1948. omogućilo stvaranje države Izrael.

1987 - Iznad Burme se srušio južnokorejski avion sa 115 putnika i članova posade.

1991 - Komisija za arbitražu Mirovne konferencije o Jugoslaviji[Badenterova komisija] objavila rezultate međunarodne arbitraže prema kojima se SFR Jugoslavija 'nalazi u procesu nestajanja' i da su sve republike bivše federacije njeni sukcesori.

1996 - Međunarodni sud za ratne zločine u Hagu osudio je na 10 godina zatvora bosanskog Hrvata Dražena Erdemovića, koji je priznao da je, kao pripadnik Vojske Republike Srpske, učestvovao u masovnoj likvidaciji bosanskih Muslimana u Srebrenici u julu 1995.

1998 - U Beogradu u 66. godini umro Živojin Pavlović, jedan od najznačajnijih srpskih filmskih reditelja i književnika 'nove srpske proze'.

1999 - Rivalske partije u Severnoj Irskoj formirale rotestantsko-katoličku vladu, primoravši tako ogorčene neprijatelje da prvi put u istoriji podele vlast.

2001 - U 58. godini umro britanski rok pevač i kompozitor DŽordž Harison, bivši clan 'Bitlsa', rok grupe koja je obeležila šezdesete godine 20. veka.

2003 - Vođi čečenskih pobunjenika Ahmedu Zakajevu, koji je u Rusiji optužen za ubistva i kidnapovanja, odobren je status političkog azilanta u Velikoj Britaniji.

Gost

Umrla Marija Terezija

Na današnji dan - 29. NOVEMBAR Marija_Terezija

29. studenoga - Marija Terezija, austrijska nadvojvotkinja, rimsko-njemačka carica i hrvatsko-ugarska kraljica, rođena je 13. svibnja 1717. godine u Beču, a u njemu je i umrla 29. studenoga godine 1780. Bila je iz roda Habsburgovaca. Kad se sa 19 godina udala za lotaringijskog vojvodu Franju Stjepana, dinastija se otada nazivala Habsburg-Lotaringen.

Iz toga se braka rodilo 10 sinova i 6 kćeri. Budući da ju je pratio glas o sklonosti putenim užicima, govorilo se da se pretežan dio njezine djece rodio zahvaljujući kraljičinim ljubavnim pustolovinama s mladim i naočitim momcima iz vojne krajine koji su bili u dvorskoj službi. Od njezine djece sinovi Josip i Leopold bili su neposredni nasljednici prijestolja, a kći Marija Antoaneta zaglavila je pod giljotinom kao žena francuskog kralja Luja XVI.

Za vladavinu Marije Terezije svojstvena su apsolutistička i centralistička nastojanja povezana s germanizacijom. U to vrijeme počinju i prvi sukobi Hrvata s Mađarima, a u njima se Marija Terezija na kraju priklanja Mađarima. U Hrvatskoj se od 1767. godine uvodi Kraljevsko vijeće, takozvani Consilium Regium, dakle hrvatska vlada neovisna o Mađarima, ali već nakon dvije godine podvrgava to vijeće ugarskom Namjesničkom vijeću, što je značilo da je Hrvatska podložna Ugarskoj.

Oduzela je isusovcima školske poslove i cenzuru. S druge strane, torturu i parnice protiv vještica stavila je pod svoju kontrolu, što je ubrzo dovelo i do konačne likvidacije tog srednjovjekovnog krvavog naslijeđa. Nastojala je pod pritiskom novoga doba spriječiti prekomjerno iskorištavanje kmetova, određujući maksimum njihovih obveza prema gospodarima, tako da feudalac nije više smio tražiti od svojih podložnika namet prema vlastitom nahođenju, već se morao držati takozvanog hrvatsko-slavonskog urbara Marije Terezije.

Njezina je vladavina u nasljednim zemljama započela ratom na život i smrt. U razdoblju od 1740. do 1763. godine vodila je četiri rata koja su dovela do znatnih teritorijalnih gubitaka - prije svega Šlezije, ali i talijanskih zemalja.

Svome je sinu Josipu II. ostavila u naslijeđe opomenu kako nikad ne smije zaboraviti da je bolji osrednji mir nego slavni rat. Reforma vojske, ostvarena 1748. godine, jedna je od velikih i dalekosežnih novina njezine vladavine. Ona je jasan dokaz jedne od najizraženijih osobina Marije Terezije, a na kojoj se zasniva njezino slavno državničko umijeće: uvijek se znala okružiti pravim savjetnicima i u pravom trenutku poslušati njihove savjete.

Gost

AVNOJ - Antifašističko vijeće narodnog oslobođenja Jugoslavije
je bio politička organizacija narodnooslobodilačkih komiteta koji su uspostavljeni 26. studenog 1942. da bi upravljali teritorijama pod svojom kontrolom tokom Drugog svjetskog rata.
AVNOJ je bio pod političkim vodstvom glavnog pokreta otpora Jugoslavije, tokom okupacije sile Osovina u Drugom svjetskom ratu

Drugo zasjedanje AVNOJ-a

Na drugom zasjedanju AVNOJA u Jajcu, od 21.11. do 29. 11. 1943, Tito je proglasio AVNOJ vrhovnim izvršnim tijelom. Odluke drugog zasjedanja AVNOJA su:

- da se stvori federativna Jugoslavija, zasnovana na pravu o samoopredijeljenju, u kojoj je planirano da južnoslavenski narodi: Srbi, Hrvati, Slovenci, Makedonci i Crnogorci žive u ustvanim republikama sa jednakim pravima;

da se izabere Nacionalni komitet oslobođenja Jugoslavije, sa sjedištem u Jajcu, da djeluje kao privremena vlada.
da se Titu da zvanje Maršala Jugoslavije i premijera.
da se ponište odluke jugoslavenske vlade u izbjeglištvu
da se kralju Petar II Karađorđeviću zabrani povratak u zemlju dok se na referendumu na odluči status monarhije.

Staljin se razbijesnio kada je saznao da nije bio obaviješten o zasjedanju i navodno zabranio Titu da proglasi AVNOJ privremenom vladom. Međutim, zapadni Saveznici nisu bili uzbuđeni, jer su vjerovali da su partizani jedini jugoslovenski pokret otpora koji se aktivno bori protiv fašista.
Prosinca 1943, Ruzvelt, Čerčil i Staljin su odlučili da podrže partizane. Velika Britanija se pridružila mjesec dana kasnije i prestala je podržavati i pomagati četnike. Ubrzo je prva sovjetska misija stigla u partizanski štab. SAD su zadržale vojnu vezu sa Mihajlovićem da bi ohrabrivali nastavljanje četničke pomoći oborenim američkim pilotima.