Novosti: Klint Istvud juri četnike
"Voleo bih opet da vidim Srbiju, jer u njoj sam proveo najlepše godine mladosti i dobio svoj lični rat protiv Hitlera. Ostalo nas je malo živih od 500 američkih pilota koje su spasli četnici i srpski narod, ali na nama je da kažemo istinu o srpsko-američkom savezništvu."
Ove reči izgovorio je vremešni bankarski penzioner Đorđe Vujnović iz Njujorka, kada ga je nedavno posetio američki pisac Gregori Friman. Ovaj publicista iz Džordžije, poznat po knjizi o stradanju američkih vojnika u Iraku, doneo je Vujnoviću na poklon svoje novo delo "500 zaboravljenih", koje opisuje tajnu operaciju američke vojne obaveštajne službe OSS i četnika Draže Mihailovića na spasavanju pilota koji su 1944. godine leteli za Srbiju, pišu "Novosti".
"Bio je avgust. Amerikanci, Britanci i jugoslovenska vlada dogovorili su se da pomognu nacionalnom pokretu u Srbiji tako što će da pošalju odred od 500 specijalaca u komandu Draže Mihailovića u selu Praljane. Međutim, ta operacija, koju su obaveštajci nazvali 'Haljard', pretvorila se u akciju 'Veliko bekstvo', jer su nas Nemci opazili i pokušali da nas pobiju. Četnici su nas spasli i vratili u SAD, ali zvanični Vašington nikada nije dozvolio da se o tome piše kao o velikom herojskom delu srpskog naroda", priča za "Novosti" Đorđe Vujnović, nekadašnji vojni obaveštajac OSS i spasilac američkih pilota, dok u ruci drži knjigu punu fotografija iz sela Praljani.
Istoričar i pisac Gregori Friman deset godina je istraživao priču o "500 zaboravljenih" pilota i obaveštajaca američke armije. Pregledao je vojne arhive, ali i obišao preživele učesnike tajne operacije, u kojoj je, kako kaže, učestvovalo i dvadesetak američkih Srba.
"Bili su to sinovi srpskih doseljenika u SAD, američki građani koji su regrutovani u armiju i ubačeni u tajnu službu OSS kao eksperti za Balkan i Jugoslaviju", priča Friman.
Đorđe Vujnović je kao sin američkih doseljenika bio student medicine u Beogradu kada je Hitler napao Jugoslaviju. Odatle je pobegao u Istanbul, gde je regurutovan kao avijatičar i smešten u bazu u Bariju, odakle se letelo za Srbiju.
Pisac kaže da su američki Srbi u oba svetska rata bili heroji SAD: "Ne zna se tačno koliko je Srba u SAD služilo vojsku, kao mobilisani regruti ili profesionalci, ali, sudeći po listama koje svaka američka država objavljuje, reč je o više od 160.000 naših ljudi. Četnici su od 500 američkih pilota uspeli da spasu njih 200, ali je samo 76 dočekalo slobodu i priliku da se u SAD sretne sa svojim srpskim kolegama. Danas je živo svega desetak američkih pilota. Među njima, najpoznatiji su generali američke armije Kler Masgrov, Robert Vilson, Džordž Krajger, Čarls Dejvis i Artur Džibilan, glavni operator operacije 'Haljard'."
Srpski aktivista Gradimir Marković ima ideju kako da se snimi film o "500 zaboravljenih" i operaciji "Veliko bekstvo":
"Napravili smo projekat za film i poslali ga holivudskim producentima i režiseru Klintu Istvudu. Dobili smo odgovor da je zainteresovan da snimi filmsku epopeju o američkim pilotima u Srbiji. Ali, kaže, ne zna gde danas da nađe srpske četnike. Rekli smo mu: 'Pa, u Srbiji'."
Knjiga "500 zaboravljenih" Gregorija Frimana, saznaju "Novosti", biće prevedena i objavljena u Srbiji.
Bivši pilot Đorđe Vujnović iz Njujorka, povodom informacije da se pripremaju srpsko izdanje i film o operaciji "Veliko bekstvo", kaže: "Možda su SAD i Srbija želeli ili pokušali da nas gurnu na rub istorije, da nas zaborave, ali još smo živi."
(MONDO)
Prijem 
