Na današnji dan - 10. septembar
rts
1526. - Turska vojska pod sultanom Sulejmanom II zauzela je, posle pobede nad Mađarima u Mohačkoj bici, Budim - koji je postao sedište Budimskog pašaluka, provincije Otomanskog carstva u narednih 150 godina.
1721. - Švedska i Rusija su mirom u Nistadu u Finskoj okončale Veliki severni rat, započet 1700, u kojem je ruski car Petar Veliki potukao Šveđane i dobio izlaz na Baltičko more. Mirom je Rusiji pripala prostrana teritorija od Finskog do Riškog zaliva i gradovi Riga, Revel i Narva.
1839. - Rođen je američki filozof i logičar Čarls Sanders Pirs, osnivač pragmatizma, pravca koji je kasnije razvio Vilijam Džejms. Verovao je da ideje najbolje mogu biti ispitane istraživanjem posledica koje izazivaju.
1855. - Rođen je nemački arheolog Robert Koldevej, koji je od 1899. do 1917. istraživao Vavilon i dokazao da je ta biblijska metropola na reci Eufrat, južno od Bagdada, stvarno postojala.
1875. - Poginuo je srpski hajdučki harambaša Petar Pecija Petrović, vođa ustanka iz 1853, poznatog kao Pecijina buna. Posle propasti bune povukao se u planine i odatle napadao turske jedinice. Kad je 1875. izbio trogodišnji bosanskohercegovački ustanak, sakupljao je čete ustanika u severnoj Bosni.
1890. - Rođen je austrijski pisac Franc Verfel. Veliki uspeh postigao je novelom „Nije kriv ubica, kriv je ubijeni”.
1906. - Pojavio se prvi broj „Šabačke čivije”, jednog od najboljih humorističko-satiričnih listova u Srbiji. List je izlazio do decembra 1909. godine.
1914. - Rođen je američki filmski režiser Robert Vajz, dvostruki dobitnik Oskara, koji je karijeru počeo kao montažer u filmovima „Građanin Kejn” i „Veličanstveni Ambersonovi” Orsona Velsa.
1919. - U Sen Žermenu kod Pariza zaključen je mirovni ugovor Austrije i pobedničkih sila u Prvom svetskom ratu, koji je formalno potvrdio propast Austrougarske monarhije i zabranio Austriji da se udruži s takođe poraženom Nemačkom. Ugovorom je priznata i Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca.
1927. - Rođena je peruanska pevačica indijansko-španskog porekla Ima Sumak, jedinstvenog raspona glasa od četiri oktave, od visokog soprana do dubokog alta. U njenom repertoaru preovlađuju obrade indijanskih narodnih melodija.
1939. - Kanada je objavila rat nacističkoj Nemačkoj, čime je sukob u Evropi prerastao u svetski rat. Kanadske jedinice su se u Drugom svetskom ratu borile u sastavu britanske armije.
1942. - Britansko ratno vazduhoplovstvo je u Drugom svetskom ratu napalo Dizeldorf sa 476 aviona, koji su izbacili 100.000 bombi na taj nemački grad.
1943. - Posle kapitulacije Italije u Drugom svetskom ratu, armija Nemačke je okupirala Rim.
1945. - U Norveškoj je pod optužbom za izdaju osuđen na smrt vođa norveških fašista Vidkun Kvisling, u Drugom svetskom ratu premijer marionetske vlade od 1942. do 1945, koji je 1940. pomogao nacističkoj Nemačkoj da okupira njegovu zemlju.
1964. - Ministri inostranih poslova zemalja Organizacije afričkog jedinstva su na zasedanju u Adis Abebi prihvatili plan za okončanje građanskog rata u Kongu.
1967. - Građani Gibraltara odbacili su na referendumu mogućnost pripajanja Gibraltara Španiji, opredelivši se da ostanu pod britanskom upravom.
1974. - Na osnovu sporazuma postignutog u Alžiru, Portugal je priznao nezavisnost Gvineje Bisao pod vođstvom predsednika Luisa Kabrala.
1981. - Slika „Gernika” španskog slikara Pabla Pikasa vraćena je u Španiju. Naslikana je 1937, posle divljačkog nacističkog bombardovanja gradića Gernika [svetog mesta Baska] u Španskom građanskom ratu i od 1939. bila je u Njujorku. Pikaso je ostavio amanet da „Gernika” ne bude vraćena dok njegova otadžbina ne postane demokratska država.
1989. - Mađarska je otvorila granicu prema Zapadu i dopustila odlazak hiljadama građana Istočne Nemačke, čiji je masovni egzodus izazvao pad Berlinskog zida i kasnije ujedinjenje Nemačke.
1991. - Hrvatske secesionističke vlasti zatvorile su Jugoslovenski naftovod i zaplenile naftu namenjenu rafinerijama u Pančevu i Novom Sadu, koje su ubrzo morale da prekinu rad.
1995. - Amerikanci su s broda „Normandija” u Jadranskom moru počeli da gađaju srpske vojne i civilne ciljeve u okolini Banjaluke krstarećim raketama „tomahavk”, što je uz masovna bombardovanja iz aviona radioaktivnom municijom i artiljerijske udare NATO Snaga za brzo reagovanje, odlučujuće doprinelo preokretu u građanskom ratu u Bosni i Hercegovini u korist muslimana i Hrvata.
1998. - Vođe probritanskih monarhističkih protestanata i proirskih rimokatoličkih republikanaca u Severnoj Irskoj susrele su se prvi put licem u lice od 1922, ali nije postignut odlučujući proboj ka sklapanju mirovnog sporazuma u toj provinciji Velike Britanije.
1999. - Šiptari su drugi dan zaredom pribegli nasilju u Kosovskoj Mitrovici u pokušaju da uđu u srpski deo etnički podeljenog grada. U nemirima je povređeno 28 napadača i po četvorica Srba i francuskih vojnika.
2002. - Švajcarska je postala 190. članica Ujedinjenih nacija.