15.kolovoza

Kapitulacijom Japana završen Drugi svjetski rat
15. kolovoza - Na današnji dan 1945. godine, kapitulacijom Japana, završen je Drugi svjetski rat. Izravan povod tomu bili su atomski napadi na Hirošimu i Nagasaki, 6. i 9. kolovoza 1945. godine.
Pretpostavlja se da je 129.000 ljudi poginulo u napadima, a da je dva puta više umrlo od izravnih posljedica - radijacije, gladi, opeklina itd. Šezdeset godina poslije napada, ljudi i dalje umiru od posljedica atomskih bombi, jer je kod preživjelih ustanovljen natprosječan broj oboljelih od raka i visokoga krvnog tlaka.
Atomski napadi na Hirošimu i Nagasaki dali su japanskomu caru mogućnost da se suprotstavi vojnom vrhu koji je bio protiv bilo kakva oblika predaje. Njegov govor, emitiran na radiju 14. kolovoza, u kojem je rekao da Japan "mora prihvatiti situaciju i snositi posljedice", smatra se završnom riječi rata.
Dan poslije, 15. kolovoza 1945. godine, Japan je kapitulirao, a ugovor o kapitulaciji potpisan je 2. rujna na američkome ratnom brodu USS Missouri u blizini Tokija.
Trebalo je mnogo vremena da bi svijet shvatio potpune posljedice atomskog bombardiranja zbog cenzure koja je uslijedila prema preživjelima i novinarima. Čak ni danas nisu poznate potpune brojke o poginulima.

Na današnji dan - 15. avgust
rts


1057. - Poginuo je škotski kralj Magbet, čiji je život inspirisao engleskog pisca Vilijama Šekspira da napiše jednu od svojih najpoznatijih drama.

1534. - Španski monah Ignasio de Lojola osnovao je u Parizu rimokatolički jezuitski red, koji je papa Pavle III priznao šest godina kasnije.

1769. - Rođen je francuski vojskovođa i car Napoleon I Bonaparta, jedan od najvećih osvajača u istoriji, čiji su pohodi izmenili Evropu i okončali feudalizam.


1771. - Rođen je škotski pisac Volter Skot, tvorac modernog istorijskog romana. Skupljao je i narodne pesme i pisao epove iz istorije Škotske. Preveo je na engleski srpsku narodnu pesmu „Hasanaginica”. Dela: romani „Veverli”, „Gaj Manering”, „Starinar”, „Rob Roj”, „Ajvanho”, „Kenilvort”, „Kventin Dervard”, „Grof Robert”.

1888. - Rođen je engleski pukovnik Tomas Edvard Lorens, poznat kao Lorens od Arabije, arheolog, istraživač, pisac i ratnik.

1914. - Posle upada u Srbiju 200.000 austrougarskih vojnika u Prvom svetskom ratu, Srpska vrhovna komanda prebacila je 180.000 vojnika u severozapadnu Srbiju i izradila plan za Cersku bitku. Zahvaljujući sjajnoj strategiji srpske komande i neuporedivoj hrabrosti srpskih vojnika, do 24. avgusta u Srbiji nije ostao nijedan austrougarski vojnik, izuzev 4.500 zarobljenika. Cerska bitka prva je saveznička pobeda u Prvom svetskom ratu, koja je silno podigla ugled srpske vojske i sprečila Austrougarsku da na vreme koncentriše trupe na ruskom frontu.

1914. - Prolaskom broda „Ankon” otvoren je Panamski kanal, prokop dug 81,6 kilometara, koji u najužem delu Srednje Amerike spaja Atlantski i Tihi okean. Kanal je zvanično otvoren tek u julu 1920, a gradnja koju je 1789. započeo graditelj Sueckog kanala Francuz Ferdinan de Leseps, a SAD preuzele 1901, praćena je finansijskim aferama, pritiscima i vojnim intervencijama.

1917. - Zbačenog ruskog cara Nikolaja II i njegovu porodicu boljševici su izveli iz rezidencije u Carskom Selu kod Petrograda i otpremili u Sibir, gde su, ih prema naređenju vođe Oktobarske revolucije Vladimira Lenjina, ubili 1918.

1924. - Rođen je engleski pisac Robert Okston Bolt, poznat po popularnim, inteligentno ali tradicionalno pisanim dramama s veštim zapletom, poput „Čoveka za sva vremena” o životu Tomasa Mora, jedne od najboljih istorijskih drama pisanih u 20. veku. Ostala dela: drame „Trešnja u cvatu”, „Tigar i konj”, „Blagi Džek”, „Braća i sestre”, „Vivat! Vivat Regina!”, „Stanje revolucije”, filmski scenariji „Čovek za sva vremena” [Oskar za scenario], „Lorens od Arabije”, „Doktor Živago”, „Rajanova kći”.

1944. - U Drugom svetskom ratu formiran je KNOJ [Korpus Narodne odbrane Jugoslavije].

1947. - Akt o nezavisnosti Britanske Indije stupio je na snagu, kojim su posle 180 godina kolonijalne vladavine Velike Britanije formirane Indijska Unija i Pakistan.

1948. - Južna Koreja postala je nezavisna država pod nazivom Republika Koreja, s predsednikom Singmanom Rijem.

1950. - U zemljotresu u severoistočnoj indijskoj državi Asam poginulo je više od hiljadu ljudi.

1960. - Proglašena je nezavisnost afričke države Kongo-Brazavil, koji je od 1886. bio francuska kolonija pod nazivom Srednji Kongo.

1962. - Probijen je drumski tunel ispod Mon Blana, najvišeg vrha u zapadnoj Evropi, kojim je francuski grad Šamoni povezan sa italijanskom dolinom Aoste.

1971. - Bahrein je stekao nezavisnost posle vek i po britanske kolonijalne vlasti.

1975. - U vojnom puču je ubijen predsednik Bangladeša i otac nezavisnosti te azijske zemlje šeik Mudžibur Rahman, koji je posle sticanja nezavisnosti, u januaru 1972. postao prvi premijer Bangladeša.

1990. - Predsednik Mihail Gorbačov obnovio je sovjetsko državljanstvo dobitniku Nobelove nagrade za književnost ruskom piscu Aleksandru Solženjicinu, koji je 1974. pod pritiskom vlasti prinuđen da emigrira na Zapad.

1994. - U Sudanu je uhapšen i odmah izručen Francuskoj Iljič Ramires Sančes, poznat kao „Karlos Šakal”, jedan od vodećih svetskih terorista.

1995. - Japan je - 50 godina posle okončanja Drugog svetskog rata na Pacifiku - prvi put jasno izrazio žaljenje zbog ratnih akcija u regionu.

1997. - Lideri Gruzije i njene pobunjene provincije Abhazije dogovorili su se da sporove reše mirnim putem.

1998. - U najtežem pojedinačnom terorističkom napadu u Severnoj Irskoj tokom bezmalo 30 godina nasilja, u eksploziji automobila-bombe u mestu Omag u toj britanskoj provinciji poginulo je 29 ljudi.

2001. - Makedonska vlada formalno je dozvolila razmeštaj 3.500 vojnika NATO radi oduzimanja oružja od pobunjenih Albanaca.

2003. - U pismu Savetu bezbednosti Ujedinjenih nacija Libija je preuzela odgovornost za eksploziju bombe u avionu „Pan Amerikena” iznad Lokerbija u Škotskoj kada je poginulo 270 ljudi.

NA DANAŠNJI DAN
Srbe napadali i muslimani civili
PRIPREMIO: MILIVOJE IVANIŠEVIĆ
Bulozi, jedno od najmanjih srpskih sela u opštini Rogatica (22 stanovnika srpske nacionalnosti), napao je 15. avgusta 1992. veliki broj naoružanih muslimana tzv. „zelenih beretki“ sa područja rogatičke i susednih opština, pripadnika Armije BiH. Tokom napada i okupacije sela pobijeno je više od polovine meštana. Sva njihova imovina je opljačkana, stoka odvedena u susedna muslimanska sela, a petnaest stambenih zgrada i još neuporedivo veći broj pomoćnih objekata domaćinstava spaljeno i razoreno.

Žrtve: 1) Dušan (Arsa) Krunić, 1954; 2) Brano (Miloš) Bojić, 1953; 3) Milka Vukadin, 1953; 4) Milka Nešković, 1935; 5) Pejka (Petko) Nešković, 1974; 6) Mara (Petko) Nešković, 1976; 7) Bojan (Petko) Nešković, 1981; 8 ) Nada Nešković, 1954; njen sin 9) Vladan (Milenko) Nešković, 1988; 10) Dušan Bojić iz Sarajeva i 11) Stoja (Milo) Nešković, 1952.

ŠadiĆi, srpski delovi ovog sela u vlaseničkoj opštini, napadnuti su 15. avgusta 1992. Šadići Donji naseljeni uglavnom muslimanskim stanovništvom (Srba 58, muslimana 447), Šadići Gornji naseljeni isključivo licima srpske nacionalnosti (Srba 228). Napad na njih izvršile su muslimanske oružane formacije sa susednog područja Cerske, Kasabe i Konjević Polja iz sastava Armije BiH. Pored velikog broja ubijenih Srba, od kojih su mnogi masakrirani, sve srpske kuće, i žrtava i izbeglih, popaljene su i razorene. Pokretna imovina opljačkana i kao navodno ratni plen preneta u muslimanska sela. U napadu je pored vojnika učestvovao i veliki broj tzv. civilnog muslimanskog stanovništva koje se angažovalo u pljačkanju stoke, hrane i ostalih dobara do kojih su došli osvajanjem srpskih domaćinstava.

Žrtve: 1) Drago (Spasoje) Mišić, 1935; i njegov sin 2) Milivoje (Drago) Mišić, 1965; 3) Neđo (Jovan) Mišić, 1954; 4) Tomislav (Uroš) Mišić, 1964; 5) Gojko (Radovan) Vuković, 1930; 6) Jovanka Mišić, 1920; 7) Peja (Neđo) Mišić, 1958. supruga Miće Mišića, 1958; 8 ) Sreten (Bogdan) Tomić, 1956; 9) Milosav (Božo) Kević, 1962; 10) Milan (Dušan) Lazarević, 1952. i 11) Radojka Mišić, 1927. Od velikog broja ranjenih poznati su: Krsta, Radojka i Cvija Mišić.