Na današnji dan - 11. jul

Na današnji dan - 11. jul
rts




1533. - Papa Klement VII zapretio je engleskom kralju Henriju VIII da će ga ekskomunicirati iz Rimokatoličke crkve ako ne obnovi brak s Katarinom Aragonskom, od koje se razveo u maju 1533. Henri VIII ignorisao je pretnju, raskinuo sve veze s Vatikanom i 1534. osnovao anglikansku crkvu, proglasivši se za njenog poglavara.

1804. - Bivši potpredsednik SAD Aron Ber ubio je bivšeg ministra finansija Aleksandera Hamiltona, u dvoboju izazvanom političkim rivalstvom i međusobnim optužbama.


1844. - Rođen je srpski kralj Petar I Karađorđević, kralj Srbije od 1903. do 1918. i potom Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, čija je vladavina obeležena razvojem parlamentarne demokratije, ubrzanim privrednim razvojem, kulturnim napretkom i slobodom štampe kakva u Srbiji u 20. veku nije postojala ni pre ni posle njega. Posle zbacivanja s prestola 1858. njegovog oca kneza Aleksandra Karađorđevića [Karađorđev sin], živeo je u inostranstvu i završio je Vojnu akademiju u Sen Siru i višu Vojnu akademiju u Mecu. Učestovao je kao dobrovoljac u Legiji stranaca u francusko-pruskom ratu 1870. i 1871, kad je za izuzetnu hrabrost odlikovan Ordenom Legije časti, postavši jedini evropski vladalac koji je to odličje zaslužio na bojnom polju. Pod imenom Petar Mrkonjić, u bosanskohercegovačkom ustanku protiv Turaka komandovao je 1875. i 1876. jednim ustaničkim odredom.

1876. - U crnogorsko-turskom ratu od 1876. do 1878. Crnogorci su u boju na Fundini u Kučima do nogu potukli odred od oko 6.000 turskih vojnika.

1882. - Gušeći arapsku pobunu u Egiptu, britanske trupe su napale Aleksandriju, a zatim zauzele Kairo i čitavu zemlju.

1920. - Rođen je američki filmski i pozorišni glumac ruskog porekla Taiđe Kan, poznat kao Jul Briner, fizički izuzetno upečatljiv, snažna ličnost jake volje i magnetske glumačke privlačnosti. Igrao je u mnogim filmovima, ali je verovatno najviše upamćen po ulozi u muzičkom filmu „Kralj i ja”, za koji je nagrađen Oskarom, a i u pozorištu je godinama igrao u istoimenoj predstavi. Ostali filmovi: „Deset Božjih zapovesti”, „Anastasija”, „Braća Karamazovi”, „Solomon i Saba”, „Sedmorica veličanstvenih”, „Taras Buljba”, „Zapadni svet”.

1921. - Posle pobede revolucije, privremena narodna vlada je proglasila nezavisnost Mongolije pod nazivom Narodna Republika Mongolija.

1935. - Umro je francuski oficir jevrejskog porekla Alfred Drajfus, koji je 1894. lažno optužen da je Nemačkoj odavao vojne tajne i osuđen na doživotnu robiju, samo na osnovu sumnji i izjava grafoloških stručnjaka. Poslat je u jedan od najgorih zatvora na svetu na Đavolskim ostrvima u Francuskoj Gijani.

1937. - Umro je američki kompozitor poreklom ruski Jevrejin Džordž Geršvin, koji je u klasičnu muziku uneo elemente folklora, popularne muzike, crnačkih duhovnih pesama i bluza. Dela: opera „Porgi i Bes”, simfonijska fantazija „Amerikanac u Parizu”, „Klavirski kloncert u F-duru”, kompozicije za klavir i orkestar, „Melanhonična rapsodija” [kod nas pogrešno prevedena kao „Rapsodija u plavom”], muzika za filmove.

1960. - „Premijer” provincije Katanga Moiz Čombe - eksponent belgijskih i drugih zapadnih kompanija u Kongu - proglasio je „nezavisnost” te rudnim blagom prebogate kongoanske provincije.

1978. - U eksploziji cisterne s tečnim gasom u španskom mediteranskom turističkom kampu u mestu San Karlos de la Rapita poginulo je najmanje 180 ljudi.

1979. - Američka vasionska stanica „Skajlab” se posle šestogodišnjeg kruženja oko Zemlje raspala prilikom prizemljenja.

1982. - Umro je pisac Mehmed-Meša Selimović, član Srpske akademije nauka i umetnosti, jedan od najvećih srpskih književnika 20. veka. Roman „Derviš i smrt”, jedan od najznačajnijih u srpskoj literaturi. Ostala dela: romani „Tišina”, „Tvrđava”, „Magla i mjesečina”, „Krug” [nedovršen], zbirke pripovedaka „Prva četa”, „Tuđa zemlja”, „Djevojka zlatne kose”, studija „Za i protiv Vuka”, eseji „Pisci, mišljenja, razgovori”, memoarska proza „Sjećanja”, nekoliko filmskih scenarija.

1989. - Umro je engleski pozorišni i fimski glumac, režiser i producent Lorens Olivije, jedan od najvećih tumača likova iz dela Vilijema Šekspira, prvi glumac kojem je za života dodeljena plemićka titula. Dobitnik je najvećeg broja nagrada „Emi” za TV stvaralaštvo, nagrađivan je na festivalu u Kanu, dobio je Oskara za film „Hamlet”. Ostali filmovi: „Henri V”, „Ričard III”, „Princ i igračica”, „Tri sestre”, „Orkanski visovi”, „Rebeka”, „Ledi Hamilton”, „Keri”, „Otelo”, „Spartak” , „Kartum”, „Ponos i predrasuda”, „Bani Lejk je nestala”, „Maratonac”.

1991. - Avion s muslimanskim hodočasnicima iz Nigerije srušio se u plamenu u gradu Džeda u Saudijskoj Arabiji, što nije preživeo niko od 261 putnika i člana posade.

1995. - Vojska Republike Srpske je zauzela Srebrenicu, jednu od šest „zaštićenih zona” tokom rata u BiH. Prema podacima Međunarodnog crvenog krsta, u toj operaciji je nestalo više od 7.000 ljudi, uglavnom muškaraca, a izbeglo 15.000 žena i dece.

1997. - U najgorem hotelskom požaru u istoriji Tajlanda, u hotelu „Rojal Džomtijen Resort” u letovalištu Pataja poginulo je 90 ljudi.

2000. - U eksploziji oštećenog naftovoda na jugu Nigerije poginulo je najmanje 200 ljudi.

Okupirana Srebrenica


11. srpnja - Sigurnosna zona Srebrenica, od UN-a proglašena u svibnju 1993., postala je dvije godine poslje, zahvaljujući tom istom UN-u, zona užasa za tisuće ljudi.

Ratko Mladić na današnji je dan 1995. bahato ušetao u Srebrenicu i pored zbunjenih plavaca doslovno počeo čišćenje svega što nije srpsko. Žene, djeca, starci preplavili su okolne šume pokušavajući izbjeći pokolj i doći na teritorij pod nadzorom bošnjačkih vlasti. Prema podacima Međunarodnog Crvenog križa na putu iz takozvane sigurnosne zone u drugu sigurnost ostalo je najmanje 7 tisuća ljudi. Preživjeli tvrde da ih je nestalo i ubijeno gotovo dvostruko više.
Zašto UN nije reagirao, zašto nije tražio intervenciju zračnih snaga NATO-a ostaje nepoznanica. Nije jasno niti zašto je vojnicima iz sastava mirovnih snaga koji su osiguravali sigurnosnu zonu zabranjeno javno govoriti što se ondje doista događalo.

Naknadno priznanje kako je riječ o neoprostivoj pogrešci koja je prouzročila najteži zločin protiv civilnog stanovništva nakon Drugog svjetskog rata bilo je tek umirivanje savjesti. Istim bi se riječima moglo opisati i stavljanje Mladića i Karadžića na vrh tjeralice Haškoga suda. Tu tragediju ne možemo izbrisati, izjavio je u povodu pete godišnjice pada Srebrenice glavni tajnik UN-a Kofi Annan, no naučili smo lekciju - takvo što ne smije se ponoviti.

Opsada Lenjingrada

11. srpnja - Lenjingrad, drugi po veličini i važnosti grad nekadašnjeg Sovjetskog Saveza, kojemu je vraćeno prijašnje ime, Sankt Peterburg, bio je u Drugom svjetskom ratu tri godine okružen nacističkim trupama, a njegovo stanovništvo pokazalo je nevjerojatnu izdržljivost i junaštvo.
Prema planu Barbarossa, nacističke su trupe već nadirale prema Lenjingradu pa je već početkom srpnja 1941. na prilazima gradu počela izgradnja fortifikacijskog sustava kružne obrane. Svakodnevno je u srpnju i kolovozu 1941. radilo oko pola milijuna stanovnika.
Hitler je 30. srpnja naredio da se Lenjingrad zauzme pod svaku cijenu, kako bi se uspostavila veza s Finskom i prekinule veze Sovjetskog Saveza s vanjskim svijetom preko Murmanska, a oslobođene jedinice s te fronte pojačale bi snage za napad na Moskvu. Međutim, zbog velikih gubitaka skupine armija Sjever, njemačko Vrhovno zapovjedništvo naredilo je da se odustane od neposrednog napada na Lenjingrad te da se sovjetske snage prisile na predaju blokadom te napadima topništva i zrakoplovstva.

U okruženju, na prostoru od oko dvije tisuće osamsto četvornih kilometara, osim vojnih jedinica, našlo se oko dva i pol milijuna stanovnika Lenjingrada, sto tisuća izbjeglica iz Pribaltičkog područja i više od tri stotine tisuća stanovnika iz okolnih naselja. U Lenjingradu je bilo hrane za samo 35 dana, a dopremanje namirnica bilo je moguće samo preko Ladoškog jezera i zračnim putem.
Kad su Nijemci u studenome presjekli željezničku prugu kojom se dotad opskrbljivao Lenjingrad, stanje u gradu sve se više pogoršavalo. Nijemci su svakodnevno bombardirali grad iz zraka i teškim topništvom. Za vrijeme te, kako ju je netko nazvao najveće opsade u povijesti čovječanstva stanovništvo se herojski branilo i nastavilo život iako je nastupila oskudica, glad i velika hladnoća, čak 40 Celzijevih stupnjeva ispod nule. U siječnju 1942. svakog je dana u gradu umiralo oko četiri tisuće ljudi. Ukupan broj mrtvih bit će na kraju 620 tisuća ljudi.
Proljeće 1942. donijelo je više nade. Opskrba je bila redovitija, počela su raditi i neka industrijska poduzeća, vodovod, kanalizacija i tramvaj. Dijelovi Valhovske fronte poduzeli su između 26. i 27. kolovoza 1942. napad u pravcu Sinjavina i probili frontu njemačke XVII. armije široku osam kilometara. Time je Crvena armija oslobodila kopnene prilaze Lenjingradu. Potpunoj blokadi, koja je trajala više od godinu dana, došao je kraj, ali opsada još nije prestala. Borbe u području Lenjingrada nastavit će se još skoro dvije godine.

.