Na današnji dan - 18. OKTOBAR

Na današnji dan - 18. OKTOBAR
RTS

1405. - Rođen je Enea Silvio Pikolomini, papa Pije drugi od 1458, koji je pokušao da ujedini Evropu u krstaški pohod protiv Turske. Njegovi istorijski spisi sadrže vredne podatke o evropskim narodima, uključujući i južnoslovenske narode.

1469. - Kraljica Isabela od Kastilje udala se za aragonskog kralja Fernanda drugog, čime su pod jednom krunom ujedinjene gotovo sve španske hrišćanske zemlje.

1685. - Francuski kralj Luj 14. poništio je Nantski edikt i time lišio hugenote [protestanti] verskih i građanskih sloboda koje im je 1598. garantovao kralj Anri četvrti. Oko 200.000 hugenota, uglavnom intelektualaca, je nakon toga emigriralo u susedne zemlje.

1692. - Postavljen je kamen temeljac Petrovaradinske tvrđave kod Novog Sada, koja je postala jedno od najznačajnijih austrijskih strateških utvrđenja u borbi protiv Turaka.

1697. - Rođen je italijanski slikar Đovani Antonio Kanal, poznat kao Kanaleto, čuveni majstor venecijanskih pejsaža.

1842. - Rođen je srpski političar, ekonomista i istoričar Čedomilj Mijatović, član Srpske kraljevske akademije, utemeljivač Narodne banke Srbije. Kao šef srpske diplomatije potpisao je sa Austro-Ugarskom 1881. Tajnu konvenciju, a kao ministar finansija je uveo dinar kao novčanu jedinicu u Srbiji i metarski sistem mera.

1860. - Britanske trupe su, tokom Opijumskog rata spalile do temelja Juanmingjuan, letnju carsku palatu u Pekingu.

1865. - Umro je engleski državnik Henri Džon Templ, poznat kao lord Palmerston. Kao premijer, bio je glavni zagovornik Opijumskog rata protiv Kine i Krimskog rata protiv Rusije. Brutalno je ugušio ustanak u Indiji.

1867. - SAD su formalno preuzele suverenitet nad Aljaskom, koju su 30. marta 1867. kupile od Rusije za 7,2 miliona dolara.

1893. - Umro je francuski kompozitor Šarl Guno, koji se proslavio operama 'Faust' i 'Romeo i Julija', kao i obradom Bahovog Prvog preludijuma pod nazivom 'Meditacije' ili 'Ave Marija'.

1922 - Osnovana je Britanska radio kompanija - BBC.

1925. - Rođena je grčka glumica Melina Merkuri, veoma angažovana šezdesetih godina 20. veka u borbi protiv vojne hunte, potom ministar kulture u vladi grčkih socijalista.

1926. - Rođen je Čak Beri, američki kompozitor i pevač, začetnik rokenrola.

1931. - Umro je američki pronalazač Tomas Alva Edison. Patentirao je preko 1.000 izuma, među kojima su elektirčna sijalica sa ugljenim vlaknom, fonograf, mikrofon, kinetoskop. U njegovoj čuvenoj laboratoriji u Menlo Parku, blizu Njujorka radio je 1884. i Nikola Tesla.

1967. - Sovjetski vasionski brod 'Venera 4' ušao je u atmosferu Venere kao prva letelica u istoriji astronautike i emitovao podatke na Zemlju. Kontakt je izgubljen kada je brod bio na 27 kilometara iznad površine Venere.

1989. - Pod pritiskom masovnih demonstracija generalni sekretar Jedinstvene socijalističke partije Istočne Nemačke Erih Honeker je podneo ostavku, za novog šefa partije izabran je Egon Krenc, ali su antivladine demonstracije nastavljene.

1991. - Na drugom plenarnom zasedanju Konferencije o Jugoslaviji u Hagu predsednik Srbije Slobodan Milošević odbio je predlog Deklaracije o Jugoslaviji kojom je bilo predviđeno da bivše federalne jedinice postanu suverene i nezavisne republike, međunarodno priznate. Predsednik Srbije je kasnije odbio sve ostale verzije 'Sporazuma za opšte rešenje krize' u bivšoj SFR Jugoslaviji koje su nudili međunarodni posrednici.

1991. - Televizija Beograd je počela da emituje program preko satelita.

1998. - Tajvanski izaslanik Ku Čen Fu je, na kraju šestodnevne posete Kini, razgovarao je sa kineskim predsednikom Đangom Ceminom, što je bio prvi susret na najvišem nivou dveju strana od 1949.

1998. - Najmanje 700 ljudi je poginulo u eksploziji naftovoda na jugu Nigerije.

2000. - Predsednik Crne Gore Milo Đukanović odbio je učešće u vladi SR Jugoslavije i založio se za nastavak političkog dijaloga Srbije i Crne Gore o novoj državnoj zajednici. Đukanović će u narednom periodu tražiti da dve federalne jedinice prvo dobiju međunarodno priznanje, a potom da formiraju savez.

2001. - Četvorica sledbenika Osame bin Ladena, vođe terorističke organizacije Al Kaida, osudjeni su u Njujorku na doživotnu robiju bez prava žalbe za bombaške napade koje su izvršili 1998. godine na američke ambasade u Africi.

2002. - Na moskovskom bulevaru Novi Arbat ubijen je Valentin Tcvetkov, guverner Magadana, regiona na dalekom istoku Rusije.

Umro Thomas Alva Edison

18. listopad - Na današnji dan 1931., u 84. godini, umro je jedan od najvećih tehničkih genija u povijesti svijeta - Thomas Alva Edison. Edison je 1879. izumio prvu upotrebljivu žarulju s ugljenom niti. Konstruirao je i cijeli sustav proizvodnje i prenošenja električne energije.
U šesnaestoj godini prvi se put susreće s pojmovima kao što su struja, telegraf i telefon. Genijalnog dječaka zanimaju neobične naprave te ih vrlo brzo upoznaje, počinje ih sam održavati i popravljati. Uskoro prijavljuje svoj prvi patent: telegraf koji šalje i prima tiskana slova.
Prvi je to od oko 1300 patenata koji će promijeniti svijet i uvesti ga u industrijsko doba. Utemeljio je glasovitu Edison Electric Light Company i izgradio prve električne hidrocentrale. Bila je to centrala na istosmjernu struju, za koju je vjerovao da je jedina moguća energija budućnosti.
Početkom Prvoga svjetskog rata Edison je razvio sustav za obranu brodova od mina i torpeda. Amerikanci su mu podignuli memorijalni toranj u Menlo Parku i pretvorili njegov laboratorij u muzej