Na današnji dan - 13. septembar
rts
1506. - Umro je italijanski slikar i graver Andrea Mantenja, koji je izradio veličanstvene freske u crkvi eremita u Padovi, srušenoj u Drugom svetskom ratu, i u dvorcu eremita u Mantovi. Slike: „Parnas”, „Raspeće”, „Sveti Sebastijan”, „Obrezanje”, „Poklonstvo kraljeva”.
1592. - Umro je francuski pisac i filozof Mišel Ejkvem de Montenj, obnovitelj intelektualnog skepticizma i vesnik slobodne misli u 17. i 18. veku. Smatrao je da je ljudski razum nemoćan u traženju istine i pravde, ali da je svaki čovek dužan da nađe izvesne norme u privatnom i javnom životu kako bi živeo razumno, svestan svojih opšteljudskih odgovornosti. Dela: „Eseji” [tri knjige], „Dnevnik putovanja”.
1598. - Umro je španski kralj Felipe II, koji je predvodio zemlju u ratovima protiv Otomanskog carstva od 1571. do 1578. i protiv Engleske od 1588, okončanom šest godina posle njegove smrti. Posle sloma njegove „Nepobedive armade” 1588. u bici s engleskom mornaricom u kanalu Lamanš, Španija nikad više nije bila svetska sila prvog reda.
1788. - Njujork je proglašen prvom federalnom prestonicom SAD.
1804. - Vođa Prvog srpskog ustanka Karađorđe uputio je u Rusiju prvu ustaničku delegaciju da bi je zainteresovao za ustanak i tražio pomoć u oružju za borbu protiv Turaka. Prota Mateja Nenadović, Petar Čardaklija i Jovan Protić primljeni su hladno na ruskom dvoru i rečeno im je da Srbi mogu da se nadaju samo moralnoj pomoći. Rusija se rukovodila isključivo sopstvenim interesom da ne kvari odnose s Otomanskim carstvom.
1819. - Rođena je nemačka pijanistkinja Klara Šuman, koja je koncertnu karijeru počela u devetoj godini, jedan od najvećih klavirskih majstora 19. veka. Širom Evrope popularisala je dela Roberta Šumana, za kojeg se udala 1840, Ludviga van Betovena, Frederika Šopena, Johanesa Bramsa, Feliksa Mendelsona.
1842. - Aleksandar Karađorđević, sin vođe Prvog srpskog ustanka Karađorđa, proglašen je za kneza Srbije pošto su ustavobranitelji proterali Mihaila Obrenovića. Zbog suprotstavljanja ustavobraniteljskom Savetu i vezivanja za Austriju, „kajmakamska” struja ustavobranitelja zbacila ga je 1858. na Svetoandrejskoj skupštini i vratila na presto kneza Miloša Obrenovića. U vreme njegove vladavine objavljeno je „Načertanije” Ilije Garašanina [spoljnopolitički program], donet je Građanski zakonik i reformisano sudstvo, a Srbiji su 1856. na Pariskom kongresu date garancije velikih sila.
1874. - Rođen je austrijski kompozitor Arnold Šenberg, osnivač i teoretičar modernog muzičkog ekspresionizma, profesor muzičkih akademija u Beču, Berlinu, Bostonu i Los Anđelesu. Napisao je „Nauku o harmoniji” i nedovršeni „Priručnik za kontrapunkt” i „Teoriju kompozicije”. Muzička dela: opera „Mojsije i Aron”, simfonijska poema „Peleas i Melisandra”, kantate „Gurelider”, „Preživeli iz Varšave”, melodrama „Pierrot lunaire”, monodrama „Očekivanja”.
1882. - Posle ustanka koji je ugrozio planove Londona o korišćenju Sueckog kanala, Britanci su porazili egipatsku vojsku kod Tel el Kebira u donjem Egiptu i nastavili osvajanje te zemlje i susednog Sudana.
1894. - Rođen je engleski pisac Džon Bojnton Pristli, autor dela koja se odlikuju vedrinom i humorom, ali i društvenom kritikom. Dela: romani „Dobri drugovi”, „Englesko putovanje”, „Ponoć u pustinji”, „Anđeosko sokače”, drame „Opasna okuka”, „Dođoše do grada”, „Inspektor je došao”, „Čaša piva”, eseji „Engleski komični likovi”, „Engleski roman”, „Engleski humor”, „Dikens i njegov svet”, „Književnost i zapadnjak”.
1903. - Rođen je srpski pisac Branimir Ćosić, koji je mahom pisao o životu mladih posle Prvog svetskog rata, problemima njihovog unutrašnjeg života i morala. Dela: romani „Pokošeno polje”, „Vrzino kolo”, „Dva carstva”, pripovetke „Priče o Boškoviću”, „Egipćanka i druge priče”, eseji „Deset pisaca - deset razgovora”, „Kroz knjige i književnost”.
1905. - Rođena je američka filmska glumica francuskog porekla Klodet Kolber, koja je najčešće igrala u komedijama, pleneći publiku nesvakidašnjim šarmom i pomalo neuobičajenim izgledom. Filmovi: „Dogodilo se jedne noći” [Oskar], „Ponoć”, „U znaku krsta”, „Bubnjevi duž Mohavka”, „Jaje i ja”.
1922. - U El Aziziji u Libiji izmerena je najviša temperatura u hladu - 58 stepeni Celzijusa.
1923. - U Španiji je vlast prigrabio general Migel Primo de Rivera i uz blagoslov kralja Alfonsa XIII zaveo profašističku diktaturu kojom je privremeno ugušen revolucionarno-demokratski pokret.
1955. - SSSR i Zapadna Nemačka uspostavili su diplomatske odnose.
1971. - U napadu američke policije i Nacionalne garde, kojim je okončana petodnevna pobuna u njujorškom zatvoru Atika, poginuo je 31 robijaš i 11 zatvorskih čuvara.
1989. - Najveće ikad održane demonstracije protiv aparthejda u Južnoj Africi, u Kejptaunu je predvodio nadbiskup Dezmond Tutu.
1991. - SSSR i SAD su se sporazumeli da obustave doturanje naoružanja zaraćenim stranama u Avganistanu.
1992. - Umro je američki filmski glumac Entoni Perkins, koji se specijalizovao za uloge senzitivnih, smetenih i nervoznih ličnosti. Filmovi: „Psiho”, „Prijateljsko ubeđivanje” [Oskar], „Proces”, „Fedra”, „Volite li Bramsa?”, „Kvaka 22”, „Sudija za vešanje”, „Ubistvo u Orijent ekspresu”, „Crna rupa”.
1993. - Izrael i Palestinska oslobodilačka organizacija potpisali su u Vašingtonu mirovni sporazum.
1995. - Grčka i Bivša Jugoslovenska Republika Makedonija potpisale su u Njujorku sporazum o normalizaciji odnosa, priznavši se međusobno kao države, a vlada u Skoplju se obavezala da promeni izgled državne zastave i zapiše u ustav da nema teritorijalne pretenzije prema južnom susedu.
2001. - Državni sekretar SAD Kolin Pauel potvrdio je prvi put da je saudijski islamski terorista Osama bin Laden osumnjičen kao organizator terorističkih napada Al kaide izvedenih dva dana ranije, u kojima je u Njujorku i Vašingtonu ubijeno bezmalo 3.000 ljudi.
Prijem 
