Na današnji dan - 5. septembar
rts
1568. - Rođen je italijanski filozof Tomazo Kampanela, dominikanski kaluđer, utopijski filozof, koji je 27 godina proveo u tamnici. U delu „Sunčeva država”, napisanom po uzoru na Platona i Tomasa Mora, izložio je shvatanja o idealnom društvu kao nekoj vrsti platonističke komunističke republike.
1638. - Rođen je francuski kralj Luj XIV, nazvan „kralj Sunce”, koji je na presto stupio 1643, posle smrti oca Luja XIII. Vladao je 72 godine, najduže u istoriji Evrope. Vodio je mnoge ratove da bi obezbedio hegemoniju Francuske i vladao autokratski u duhu prosvećenog apsolutizma, čiji je začetnik. Sagradio je Versaj i bio mecena mnogih umetnika. Posle smrti ostavio je zemlju u velikim privrednim teškoćama - produbljenim tokom vladavine Luja XV i Luja XVI - što je krajem 18. veka bio jedan od uzroka Francuske revolucije.
1735. - Rođen je nemački kompozitor, pijanista i dirigent Johan Kristijan Bah, najmlađi sin Johana Sebastijana, koji je živeo i u Milanu i Londonu, pa je nazivan „italijanski Bah” i „engleski Bah”. U Engleskoj se proslavio kao pijanista i organizator muzičkog života i postao muzički učitelj kraljice Šarlot. Značajan je kao kompozitor sonata i koncerata za klavir u rokoko stilu, po čemu je preteča mladog Volfganga Amadeusa Mocarta. Dela: 15 opera, više od 60 simfonija, 37 klavirskih koncerata, 13 uvertira, klavirske sonate, kamerna muzika.
1791. - Rođen je nemački kompozitor jevrejskog porekla Jakob Libman Ber, poznat kao Đakomo Majerber, koji je odigrao vidnu ulogu u stvaranju francuske velike opere. Bio je veoma popularan, ali je njegova muzika izazivala i mnoge polemike. Dela: opere „Hugenoti”, „Afrikanka”, „Robert Đavo”, „Prorok”.
1798. - Otomansko carstvo je objavilo rat Francuskoj.
1800. - Malta je pala u ruke Britanaca pod admiralom Horejšom Nelsonom, koji je prethodno blokirao francuske trupe na tom sredozemnom ostrvu.
1857. - Umro je francuski filozof i matematičar Ogist Kont, jedan od osnivača filozofije pozitivizma i sociologije. Želeo je da reformiše nauku, filozofiju i religiju tako da odgovaraju „pozitivnom stadijumu” razvoja društva. Dela: „Kurs pozitivne filozofije”, „Rasprava o celini pozitivizma”, „Sistem pozitivne politike”, „Pozitivistički katehizam”.
1860. - Rusija, Velika Britanija, Francuska, Pruska, Austrija i Otomansko carstvo potpisali su ugovor o uspostavljanju reda u Siriji posle masakra koji su nad hrišćanima počinili muslimani.
1888. - Rođen je indijski filozof i državnik Sarvepali Radakrišnan, profesor filozofije na univerzitetima u Madrasu, Kalkuti, Čikagu i Oksfordu, ambasador u Moskvi 1939, potpredsednik Indije od 1952. i predsednik od 1962. do 1967. Najviše ga je zaokupljala religija, etika, istorija filozofije i kulture i mogućnost objedinjenja civilizacijskih i kulturnih vrednosti Istoka i Zapada. Dela: „Indijska filozofija”, „Istočna religija i misao Zapada”, „Religija i društvo”, „Kalki ili budućnost civilizacije”, „Istorija Istočne i Zapadne filozofije”.
1899. - Umro je srpski državnik i istoričar Jovan Ristić, vođa srpske Liberalne stranke, jedan od najznačajnijih srpskih diplomata 19. veka, član Društva srpske slovesnosti i potom Srpske kraljevske akademije, dvaput regent i četiri puta premijer Srbije.
1902. - Rođen je američki filmski producent Daril Frensis Zanuk, koji je 1933. osnovao filmsku kompaniju „Tventi senčeri foks”. Bio je producent niza značajnih filmova: „Plodovi gneva”, „Sve o Evi”, „Viva Zapata!”, „Najduži dan”, „Koreni neba”, „Mladi gospodin Linkoln”.
1914. - Nemački vojnici ubili su u Prvom svetskom ratu francuskog pisca i filozofa Šarla Pjera Pegija, jednu od ključnih javnih ličnosti u oslobađanju nevino osuđenog kapetana Alfreda Drajfusa. Kao urednik lista „Petnaestodnevne sveske” razobličio je pozadinu montiranog sudskog procesa Drajfusu kao navodnom nemačkom špijunu. Dela: drama „Jovanka Orleanka”, eseji „Naša mladost”, „Novac”.
1919. - U napadu belogardejaca na njegov štab, poginuo je ruski revolucionar Vasilij Ivanovič Čapajev, komandant 25. streljačke divizije, legendarni junak Crvene armije u građanskom ratu koji je posle Oktobarske revolucije izbio u Rusiji. U Prvom svetskom ratu više puta je odlikovan za hrabrost, a početkom 1918. formirao je odrede za borbu protiv kontrarevolucije.
1939. - SAD su proglasile neutralnost u Drugom svetskom ratu.
1960. - Predsednik Konga Žozef Kasavubu smenio je vođu nacionalnooslobodilačkog pokreta i premijera Patrisa Lumumbu. Potom ga je izručio separatisti iz provincije Katanga Moizu Čombeu, čiji su ga plaćenici ubili u februaru 1961.
1972. - Palestinski teroristi ubili su u Minhenu 11 izraelskih sportista, učesnika Olimpijskih igara, koje su prethodno oteli. U 24-časovnoj pucnjavi na aerodromu, poginula su i četvorica terorista i jedan zapadnonemački policajac.
1977. - Zapadnonemački teroristi oteli su predsednika Federacije zapadnonemačke industrije Hansa Martina Šlejera, čije je telo pronađeno 19. oktobra 1977. u Francuskoj.
1990. - Premijeri Severne i Južne Koreje sastali su se u Seulu, što su bili razgovori na dotad najvišem nivou između dveju zemalja podeljenih posle Korejskog rata 1953.
1995. - Francuska je izvela prvu u seriji atomskih proba na pacifičkom ostrvu Mururoa, što je izazvalo osudu širom sveta i masovne proteste, posebno u Australiji i na Tahitiju.
1997. - Na stadionu u glavnom gradu Paragvaja Ausunsionu, u vreme održavanja političkog mitinga, usled iznenadne oluje srušila se tribina usmrtivši 37 ljudi.
1998. - Parlament Severne Koreje izabrao je Kim Džong Ila, sina preminulog Kim Il Sunga, za šefa Nacionalne komisije za odbranu, što je zvanično najviši položaj u zemlji pošto je ukinuta predsednička funkcija, čime je kompletiran proces prvog naslednog prenosa vlasti u komunističkim zemljama.
2002. - U eksploziji autombila-bombe u glavnom gradu Avganistana Kablu ubijeno je najmanje 26 ljudi, a kasnije istog dana pokušan je u južnom gradu Kandahar atentat na avganistanskog premijera Hamida Karzaija.
Prijem 
