14.srpnja

Pad Bastille

14. srpnja - Današnji dan Francuzi obilježavaju kao nacionalni praznik sjećajući se događaja iz 1789. kada je jurišem revolucionarnih snaga osvojena zloglasna tvrđava Bastille, tamnica u pariškom predgrađu Saint Antoine.
Poremećena ravnoteža između gospodarskih prilika i političkih ustanova bila je osnovni uzrok velikog narodnog nezadovoljstva u Francuskoj potkraj XVIII. stoljeća za vladavine kralja Louisa XVI. Želja režima da napuni državnu blagajnu novčanim oporezivanjem svih posjeda naišla je na otpor parlamenta i plemstva. Louis XVI. prognao je nepokorni parlament iz Pariza, no tada se otpor protudvora proširio na cijelu zemlju. Pokoleban i prestrašen takvim odgovorom, kralj je vratio parlament u Pariz. Tim gnjevom plemstva stvoren je početni udarac za rušenje kraljevske vlasti. Ustanici su nicali na sve strane.
Događaju se i sukobi između plemstva i građana jer narod uslijed nestašice kruha i nezaposlenosti napada transporte žita i vlastelinske spremnice hrane. Novi val nezadovoljstva počinje 5. svibnja 1789. kada kralj otvara zasjedanje Generalnih staleža u Versaillesu. Poslanici zahtijevaju donošenje novog ustava i 17. lipnja proglašavaju Narodnu skupštinu, što kralj pod pritiskom odobrava, ali istodobno potajno poziva vojna pojačanja. Kao odgovor na to pariška općina organizira nacionalnu gardu i 14. srpnja 1789. narod provaljuje u oružarnu Doma invalida, naoružava se puškama i topovima, te kreće na zloglasnu tamnicu Bastillu, simbol kraljevske samovlasti.
Bastille, glomazna četverokatna građevina s osam kula povezanih debelim zidovima služila je od XIV. stoljeća kao zatvor. Za kardinala Richelieua postala je omrznuta državna tamnica u kojoj su se žrtve bez optužbe i suđenja zatvarale, mučile i ubijale. Tako su tijekom puna dva stoljeća stradali protivnici apsolutističke vladavine i dvora. Zbog toga je dan pada Bastille - 14. srpnja proglašen najvećim francuskim narodnim blagdanom. Na mjestu nekadašnje tamnice iznikla je u naše vrijeme velebna operna palača istoga imena

NA DANAŠNJI DAN APLAUDIRALI UBICAMA


Pripremio: Milivoje Ivanišević



Zukići, muslimansko selo u Opštini Konjic (muslimana 288, Hrvata 11, Srba 29). Malobrojni Srbi i njihova domaćinstva u selu proterani su i uništeni 14. jula 1992. Akciju su pripremili i izveli pripadnici oružanih formacija Armije BiH regrutovani iz samih Zukića i susednih muslimanskih i hrvatskih sela. Prilikom napada stradalo više lica srpske nacionalnosti, izvestan broj povređen vatrenim oružjem i na druge načine, a svi pohvatani odvedeni su u hrvatske i muslimanske logore koji su prethodnih meseci nicali na sve strane po Hercegovini. Srpska pokretna imovina i stočni fond su opljačkani, a stambene i pomoćne zgrade razorene i popaljene. Srušena je i kapela na pravoslavnom groblju. Žrtve: 1) Mara (Mirko) Đorđić, 1924; 2) Sofija (Danilo) Đorđić, 1930; 3) Anđa (Jovan) Đorđić, 1942; 4) Jelenko (Vaso) Đorđić, 1940.
Sarajevo, Olimpijska ulica, 14. jula 1992. oko 18 časova. Po već uhodanoj praksi da pohapšene Srbe, vezanih ruku a često i vezanih očiju u toku prevoza, dovode na linije razdvajanja sa srpskim oružanim snagama da bi kopali rovove i tranšeje za potrebe muslimanskih oružanih formacija, tako je i tog dana na vojnom kamionu dovezeno pet vezanih muškaraca. Reč je o zatvorenicima iz logora za Srbe koji se nalazio u podrumu zgrade ZAVNOBIH. Zatvorenike iz logora su dovodili na liniju razdvajanja prema srpskim položajima u naselju Neđarići. Tom prilikom insceniran je navodni napad sa srpskih linija odbrane, koji je poslužio naoružanoj muslimanskoj pratnji kao povod da otvori vatru iz lakog pešadijskog naoružanja i pobije svih pet vezanih zatvorenika. Za ovaj "poduhvat" stražari su bili nagrađeni gromoglasnim aplauzom muslimanskih žena i dece koji su sve to pratili sa prozora svojih stanova. Neizvesno je da li se zna grobnica tih srpskih civila. Sarajevske civilne i vojne vlasti su odavno specijalizovane u skrivanju masovnih grobnica u kojima se nalazi na hiljade nevino pobijenih srpskih žrtava. Žrtve: 1) Dragan (Gojko) Čarapić; 2) Ignjat (Stevo) Radović, 1950; 3) Radomir (Ostoja) Radović, 1951; 4) Veljko (Ostoja) Radović, 1958; 5) Milenko (Mićo) Starović, 1955.

Napad na vojnu kolonu JNA u Skojevskoj ulici u Tuzli 15. maja 1992. godine


Vojnike su žive drali


Zarobljenim pripadnicima JNA sekli su delove tela i polne organe, a nekima su ispaljivali manevarski metak u anus, usled čega su oni umirali po pet sati u najvećim mukama



Piše: Dr Darko Trifunović, Fakultet bezbednosti
Početkom 1992, na području bivše BiH vršeni su brojni napadi na garnizone i vojne kolone regularne armije JNA, koji su dugo i temeljno pripremani od strane islamskih fundamentalista.
Jedan od karakterističnih napada izveden je 15. maja. 1992. na vojnu kolonu pripadnika JNA, VP 7954, locirane u Tuzli. Napad je izvela muslimanska vojna formacija, takozvana "Patriotska liga", osnovana 1991, a ozvaničena početkom 1992. sa pozicija islamskog fundamentalizma. Shodno krivičnoj prijavi broj 02/2-177/95 upućene Vojnom tužilaštvu pri VP 2082 - Beograd, ovaj napad izvršen je u skladu sa ranijom odlukom Komande "Patriotske lige" o vojnom organizovanju u cilju stvaranja islamske države na prostoru Bosne i Hercegovine i da pripreme uništenje srpskog naroda na prostorima Tuzle i da ga isele i unište.
Za ove operacije, po naređenju Bešlagić Selima, predsednika opštine Tuzla, formiran je "Krizni štab" za okrug Tuzla i brojni istureni štabovi po opštinama u okolini i na području grada. Na čelu štabova nalazili su se muslimanski ekstremisti uglavnom iz nacionalne stranke SDA. Za potrebe ovog štaba, precizan plan napada na vojnu kolonu izradili su bivši potpukovnik JNA Knez Željko i Gligorić Slavko, a finansirali Šehović Mirha i Fazlić Munivera.








KRVAVA SVADBA
Iste večeri je Livadić Nihad izveo operaciju "Krvava svadba" u Banovićima; dao je nalog da se uhapsi 800 Srba, što su pripadnici TO Tuzle i učinili. Zarobljene Srbe doveli su u zatvor sa pripadnicima iz kolone i podvrgli ih mučenju, pa je tako izvesnu Snježanu svaku noć silovalo i tuklo po sedam do deset pripadnika TO Tuzle. Nesrećnica nije mogla da hoda, već se batrgala na kolenima i laktovima, a do lekara su je vukli bosu i polugolu kroz Tuzlu, nazivajući je "četnikušom" i obaveštajcem Srbije i JNA. Za ovo krivično delo iz člana 141, 142, 143, 144 i 145 stav 1. KZ SRJ podnesena je krivična prijava sa odgovarajućom krivičnom dokumentacijom Vojnom tužilaštvu pri VP 2082 u Beogradu, protiv organizatora, naredbodavaca i izvršilaca krivičnog dela.










Posle sprovedenih priprema za napad na kolonu koja je izlazila iz kasarne, kroz izradu zapreka na putevima, miniranje terena, kopanja rovova i izradu zaklona, i isecanja železničkih šina, isturanja ježeva i krstila, bušenje i sečenje asfalta prema Slavinovićima i prema Ozrenu, postavljanja PT mina, predsednik kriznog štaba Bajrić Mehmed izdao je naređenje za napad na vojnu kolonu koja je napustila 15. 05. 1992. oko 20 časova kasarnu "Husinska buna". U kratkom vremenu, sa oko 3.000 pripadnika Zelenih beretki i TO Tuzla iz Lukavice, Živinica i drugih okolnih mesta, napali su vojnu kolonu od oko 200 motornih vozila i oko 600 vojnika i starešina. Napad je izveden vatrenim oružjem i "zoljama" i drugim zapaljivim sredstvima usled čega je ovom prilikom ranjeno i poginulo 212 vojnika i starešina JNA, a 140 pripadnika JNA je zarobljeno i, sa poručnikom Tešić Tešom, odvedeno u stari rudnik u Tuzli kao zarobljenici.
Pripadnici TO Tuzla zatim su išli duž zaustavljene kolone i ranjene vojnike ubijali na razne načine, pa su tako, pored ostalog, ranjenog Krstić Radovana okrenuli na leđa i pucali mu u usta, ali je on uspeo da odglumi smrt i ostane živ, a zatim su pokupili 17 ranjenika u sanitetsko vozilo i ubili ih udarcima čekića u čelo na putu za bolnicu, dok su ostale ranjene i ubijene vojnike pokupili po noći i odvezli na 112 gradsku deponiju smeća u Tuzli gde su ih bacili, a preko njih nabacali pet metara smeća i poravnali buldožerom. Zarobljene pripadnike JNA su mučili na najrazličitije načine - odsecali su im delove tela i polne organe, stavljali im polne organe u usta i žive ih drali, pojedine su ubijali tako što su im ispaljivali manevarski metak u anus, usled čega su oni umirali u najvećim mukama po pet sati.

Dogodilo se na današnji dan - 14. jul



1789. - Parižani su zauzeli i razorili zloglasnu tvrđavu i zatvor Bastilju. Danas je na mestu Bastilje zasađen park, a današnji dan uzima se kao početak Francuske revolucije i u Francuskoj se slavi kao državni praznik.

1901. - U Beogradu je svečano otvoreno prvo radničko pozorište u Srbiji. Predstave su izvođene u kafani "Radnička kasina", na uglu Dečanske i Skopljanske ulice (sadašnja Nušićeva).

1902. - U Sarajevu je, radi širenja prosvete, srpske nacionalne svesti i privednog jačanja Srba u Bosni i Hercegovini, osnovano srpsko kulturno-prosvetno društvo "Prosvjeta", koje je imalo veliki broj članova i donatora i raspolagalo znatnom imovinom. Zahvaljujući potpori "Prosvjete", prve generacije srpskih đaka i studenata iz BiH masovnije su počele da se školuju prema tadašnjim evropskim standardima. Društvo je otvorilo veliki broj čitaonica, štampalo niz popularnih knjiga radi prosvećivanja naroda, a u Sarajevu je otvorilo veliku Centralnu biblioteku. U "Prosvjeti" su bili aktivni mnogi značajni Srbi iz BiH, uključujući Aleksu Šantića, Petra Kočića, Vasilja i Šćepana Grđića, Đorđa Pejanovića, Pera Slijepčevića. "Prosvjetu" su zabranjivale austrougarske vlasti, ustaška Nezavisna Država Hrvatska, ali i jugoslovenske vlasti 1949.

1918. - Rođen je Ingmar Bergman, švedski pozorišni i filmski reditelj. Tretirao je etičke probleme savremnog čoveka s prefinjenim lirizmom i realizmom koji je često prerastao i u halucinantne stilizacije. Dobio je brojne nagrade na filmskim festivalima. Najznačajnija ostvarenja: "Ona je igrala samo jedno leto", "Žena bez lica", "Eva", "Divlje jagode", "Sedmi pečat", "Tišina"...

1951. - Prvi put je jedan sportski događaj (trke konja) prenošen u koloru.

1958. - U Iraku je izvršena revolucija, zbačena monarhija i proglašena republika, a kralj Fejsal je ubijen.

1987. - U Tajvanu je okončano 37-godišnje opsadno stanje.

1989. - Održana je premijera šesnaestog po redu filma o Džemsu Bondu - "License to Kill".

1991. - Predsedništvo SFRJ većinom glasova donelo je odluku o izmeštanju jedinica JNA s teritorije pobunjene republike Slovenije u druge republike.

1992. - Savezna skupština je za prvog premijera Savezne Republike Jugoslavije izabrala američkog biznismena srpskog porekla - Milana Panića.