Na današnji dan - 9.jul

NA DANAŠNJI DAN


Ubijena tri Srbina


Pripremio: Milivoje Ivanišević



Štavanj, malo i siromašno srpsko selo (u njemu je do krvavog napada živelo 55 Srba) u opštini Rogatica, 9. jula 1992. godine napale su oružane jedinice Armije Bosne i Hercegovine.
U napadu su učestvovali lokalni muslimani iz okolnih sela i sela iz susednih opština. Napad na Štavanj samo je jedan u nizu napada na srpska naselja ovog dela Podrinja i pokušaju konačnog izgona srpskog stanovništva u Srbiju.
Tokom napada ubijena su tri lica srpske nacionalnosti, a više njih ranjeno. Imovina meštana sela Štavanj je opljačkana i razorena.
Žrtve:
1) Ilija (Manojlo) Pavlović, 1958;
2) Momir (Milo) Pavlović, 1965; 3) Milan (Ristan) Ristanović, 1953.

Umro Antun Šoljan


9. srpnja - Iako obiteljskim korijenima vezan uz Stari Grad na Hvaru, stjecajem okolnosti Antun Šoljan se rodio u Beogradu 1. prosinca 1932. U tom je gradu proveo rano djetinjstvo, potom se obitelj seli u Slavonski Brod. Od 1945. živio je u Zagrebu te povremeno u Rovinju. Umro je u Zagrebu na današnji dan 1993.
Nema mnogo pisaca u hrvatskoj književnosti čijim se imenom nazivaju razdoblja u kojima su djelovali. Antun Šoljan je obilježio razdoblje između šezdesetih i devedesetih godina ovoga stoljeća te se ono može označiti Šoljanovim dobom. Bio je čovjek i umjetnik izrazite osobnosti i individualnosti u stalnom traganju za prostorima ljudske i stvaralačke slobode. Izniman književni prevoditelj, ponajprije s engleskog, pokretao je i uređivao književne časopise, primjerice Krugovi, Međutim, Književnik, te vodio književne ustanove. Sve što je objavio ide u sam vrh hrvatske književnosti. Na početku stvaralaštva su dvije pjesničke zbirke, Na rubu svijeta i Izvan fokusa. Poeziji će se vraćati i poslije, sve do samoga kraja života kada, gotovo oporučno, ispisuje Vukovarski arzuhal, amblematsku pjesmu nadahnutu agresijom na Hrvatsku. Šoljan je vrlo plodan dramski pisac. Tekstove je uglavnom pisao za radio, ali su mu drame često i rado izvođene i na pozornici. Gotovo sve govore o suvremenosti kroz arhetipske povijesne teme, primjerice Galilejevo uzašašće, Dioklecijanova palača, Romanca o tri ljubavi.
Šoljan je bio iznimno cijenjen kritičar, esejist i feljtonist. Pred smrt objavljena mu je knjiga znakovita naslova Prošlo nesvršeno vrijeme u kojoj sažima sve žanrove i tematske preokupacije. Stručnjak za izmišljanje, bio je Šoljan ponajbolji kao pripovjedač kratkih pripovijedaka, novela i kraćih romana - iskričav, duhovit, svestrano obrazovan. Od prve objavljene zbirke pripovijesti Specijalni izaslanici, nijedan Šoljanov tekst nije prošao nezapaženo. Dapače, oko njih su se lomila koplja ondašnje cenzure. U romanima Izdajice, Kratki izlet, Drugi ljudi na Mjesecu, te posebice Luka, Šoljan je u alegorijskim ili izravnim slikama secirao socijalističku stvarnost, razbijao nametnutu crno-bijelu sliku života.
Po mnogočemu bio je Antun Šoljan modernist, povezan prijevodnom literaturom sa Zapadom i njegovim uljudbenim stečevinama, ali bio je i tradicionalist, ponajprije štujući hrvatsku književnost i jezik, i sam im bitno i neprijeporno pridonoseći. Taj svestrano nadaren pisac, duboke misli i vrhunske estetičnosti, u svom je književnom djelu ostvario svevremenu vrijednost.

Dogodilo se na današnji dan - 9. jul



1816. - Argentina je dobila nezavisnost od Španije. Kolonijalni sistem je, zapravo, još 1808. izazvao ustanak protiv španske vlasti koji je okončan 1816, stvaranjem nezavisne države pod imenom Savezna Država Rio La Plata. Iz saveza su ubrzo istupili Paragvaj i Urugvaj, posle čega je današnja argentinska država dobila današnje ime.

1913. - Pobedom srpske vojske nad bugarskim trupama završena je Bregalnička bitka, odlučujuća za pobedu Srbije, Crne Gore i Grčke u Drugom balkanskom ratu protiv Bugarske. Drugi balkanski rat počeo je, bez objave, iznenadnim noćnim napadom bugarske Četvrte i Pete armije 30. juna 1913. na položaje srpske vojske kraj reke Bregalnice. Posle ogorčenih borbi na Ovčem polju, Prva i Treća srpska armija i Crnogorska divizija u protivnapadu su potisle Bugare preko Bregalnice i probile njihov front na Rajčanskom ridu. Srpski gubici iznosili su oko 16.600 ljudi, a bugarski više od 20.000. Na napad na dotadašnjeg saveznika u borbi protiv Otomanskog carstva, koje su zajedno proterali s Balkana, Bugarsku su podstakle Nemačka i Austrougarska, jer Berlinu i Beču nije bilo u interesu jačanje Srbije i sloga balkanskih država. Posle poraza, Bugarska je kapitulirala, a mirovnim ugovorom u Bukureštu 10. avgusta 1913. utvrđene su nove granice između balkanskih država.

1916. - Prva teretna podmornica koja je prešla Atlantik, stigla je iz Nemačke u SAD.

1943. - Četnici su u Drugom svetskom ratu tokom bitke na Sutjesci, u obračunu s partizanima kraj sela Vrbnice u fočanskom kraju, zarobili i streljali pisca Ivana Gorana Kovačića i profesora Medicinskog fakulteta u Beogradu - dr Simu Miloševića. Kovačić je napisao "Štrajk u fabrici štrebera", "Humoreske i satire", "Par nas s Parnasa", "Burgije i turpije" i nekoliko potresnih pesama, uključjući duboko tragičnu poemu "Jama" o genocidu ustaša nad Srbima, a dr Milošević više radova iz oblasti parazitologije, mikologije i bakteriologije.

1944. - Predsednik izbegličke vlade Kraljevine Jugoslavije - Ivan Šubašić - upoznao je svetsku javnost preko Radio Londona sa sporazumom koji je sklopio s Josipom Brozom. On se tim povodom obratio Srbima, Hrvatima i Slovencima, ne pominjući druge narode u Jugoslaviji.

1947. - Britanska princeza Elizabeta (današnja kraljica) verila se sa poručnikom Filipom Mauntbatenom.

1957. - Veštačkim putem dobijen je hemijski element nobelijum, aktinid sa rednim brojem 102.

1982. - Margaret Tačer po drugi put je postala premijer Velike Britanije.

1989. - Umro je srpski istoriograf Fedor Nikić, osnivač Muzeja fruškogorskih manastira. Univerzitetsku karijeru počeo je u Beogradu pod okriljem profesora Slobodana Jovanovića, a nastavio u Subotici na Pravnom fakultetu. Bavio se ustavnim pravom, manjinskim pitanjem i crkvenom reformom. Napisao je više dela, uključujući "Lokalne uprave Srbije u 19. i 20. veku".