Na današnji dan - 3. jul

Na današnji dan - 3. jul
rts




1423. - Rođen je francuski car Luj XI, koji je tokom vladavine od 1461. do smrti 1483. okončao ujedinjenje Francuske.

1608. - Francuski istraživač Samiel de Šamplen osnovao je kanadski grad Kvebek.

1642. - Umrla je francuska kraljica italijanskog porekla Marija de Mediči, koja je posle smrti kralja Anrija IV 1610. upravljala zemljom kao regentkinja uz sina Luja XIII.


1728. - Rođen je škotski arhitekta i dekorater Robert Adam, jedan od tvoraca neoklasicističkog stila u arhitekturi. Projektovao je mnoge javne zgrade izuzetne elegancije, posebno u Londonu, koje se odlikuju karakterističnim vazdušastim i prozračnim stilom, nazvanim njegovim imenom.

1775. - General Džodž Vašington zvanično je preuzeo komandu nad Kontinentalnom armijom [vojska kolonista] u Američkom ratu za nezavisnost od Velike Britanije.

1849. - Francuske trupe su ušle u Rim slomivši otpor snaga pod komandom Đuzepea Garibaldija i ponovo ustoličile poglavara Rimokatoličke crkve papu Pija IX.

1854. - Rođen je češki kompozitor Leoš Janaček, koji se inspirisao moravskom narodnom muzikom i melodikom govornog jezika, stvarajući primenom modalne harmonije i neuobičajene ritmike dela intenzivne dramatike i snažnih, realističkih likova. Osnovao je Orguljašku školu u Brnu i radio je na Konzervatorijumu. Dela: opere „Jenufa”, „Kaća Kabanova”, „Lukava lija”, „Iz mrtvog doma”, simfonijska poema „Taras Buljba”, horske kompozicije, kamerna muzika.

1866. - Pruska vojska je porazila austrijske trupe u bici kod Sadove.

1881. - Pod pritiskom Velike Britanije, Otomansko carstvo je potpisalo konvenciju s Grčkom kojom su Grci dobili Tesaliju i delove Epira.

1883. - Rođen je austrijski pisac jevrejskog porekla Franc Kafka, autor nevelikog, ali sugestivnog i zagonetnog dela koje izmiče definitivnoj proceni i dozvoljava različita tumačenja. Do 1945. bio je nepoznat, jer za života gotovo i nije objavljivao. Glavninu spisa, uključujući pisma i „Dnevnike”, izdao je njegov prijatelj Maks Brod, uprkos Kafkine izričite instrukcije da budu spaljeni. Dela: romani „Proces”, „Zamak”, „Amerika”, pripovetke „Presuda”, „Preobražaj”, „U kažnjeničkoj koloniji”, „Seoski lekar”, „Umetnik u gladovanju”.

1898. - Američka mornarica porazila je špansku flotu u kubanskoj luci Santjago u američko-španskom ratu.

1904. - Umro je jevrejski pisac i publicista Teodor Hercl, osnivač i teoretičar modernog cionizma, koji se snažno zalagao za osnivanje jevrejske države u Palestini i razradio projekt te države. Izabran je 1897. za prvog predsednika Svetske cionističke organizacije. Dela: „Jevrejska država”, „Stara Nova zemlja”.

1927. - Rođen je engleski filmski režiser Ken Rasel, stvaralac izrazitog senzibiliteta, čiji je autorski stil prepoznatljiv po preziranju građanskog dobrog ukusa i po izuzetnom dejstvu čulnih atrakcija, vizuelnih, zvučnih i montažnih šokova. Filmovi: „Demoni”, „Divlji mesija”, „Gustav Maler”, „Tomi”, „Listomanija”, „Valentino”.

1944. - Crvena armija je u Drugom svetskom ratu oslobodila glavni grad Belorusije Minsk i zarobila 100.000 nemačkih vojnika.

1950. - Američke i severnokorejske trupe prvi put su se sukobile u Korejskom ratu.

1962. - Alžir je stekao nezavisnost posle 132 godine francuske kolonijalne vlasti.

1969. - Jedan od osnivača engleske rok grupe „Rolingstons” Brajan Džons udavio se u svom bazenu pod dejstvom prekomerne količine droge.

1972. - U saobraćaj je predata deonica Valjevo-Užice na pruzi Beograd-Bar. Cela pruga puštena je u redovan saobraćaj u maju 1976.

1972. - Indija i Pakistan su potpisali mirovni sporazum, okončavši neprijateljstva izazvana 1971. građanskim ratom u Bangladešu [bivši Istočni Pakistan].

1983. - U Beogradu je završeno šesto zasedanje Konferencije UN za trgovinu i razvoj [UNCTAD].

1987. - U Francuskoj je ratni zločinac iz Drugog svetskog rata Klaus Barbi, nacista nazvan „kasapin iz Liona”, osuđen na doživotnu robiju za zločine protiv čovečnosti.

1988. - Raketa ispaljena s ratnog broda SAD „Vensen” - greškom, kako su tvrdili američki izvori - oborila je iznad Persijskog zaliva, u poslednjoj sedmici iransko-iračkog rata, iranski putnički avion „Erbas A300”, usmrtivši svih 290 ljudi u letelici.

1992. - Hrvati u Bosni i Hercegovini proglasili su državu Herceg-Bosnu s Mostarom kao glavnim gradom.

1996. - Predsednik Rusije Boris Jeljcin pobedio je u drugom krugu predsedničkih izbora protivkandidata Genadija Zjuganova, lidera ruskih komunista.

2000. - Lider meksičke opozicije Visente Foks pobedio je na izborima Fransiska Labastidu, čime je Institucionalna revolucionarna partija izgubila vlast posle 71 godine neprekidne vladavine. Opozicija je dobila većinu i u oba doma parlamenta.

Rođen Franz Kafka

3. srpnja - Franz Kafka je rođen u Pragu – 3. srpnja 1883., u doba Austro-Ugarske monarhije. Kafka potječe iz imućne židovske obitelji u kojoj je dominirao radišni, no često tiranski i samovoljni otac. Studirao je pravo i radio neko vrijeme kao činovnik - no većim je dijelom Kafka proveo život materijalno opskrbljen očevim imutkom.
Kafkin opus, koji se može podijeliti u nekoliko žanrova (romani, pripovijetke, aforizmi, dnevnici i pisma) veže tematsko, svjetonazorsko i, moglo bi se reći, spiritualno jedinstvo. Baštinik više tradicija (njemačkoga romantizma, fantastične struje u književnosti, židovskih heterodoksnih učenja kao i kršćanske gnoze), poštovatelj velikana europske književne tradicije (napose Goethea, Heinea, Flauberta, Gogolja, Dostojevskog), Kafka bijaše i suputnikom njemačkoga ekspresionizma.

Kafkina djela prikazuju sivu i banalnu svakodnevnicu kao enigmatsku i alogičnu zbilju ispunjenu strepnjom, u kojoj su likovi, pritisnuti osjećajem krivice i zbunjenosti, neprestance izloženi prijetnji birokratskih sila kojima ne mogu dokučiti izvor ni motiv.
To je posebno vidljivo u romanima «Proces» (1925.), «Zamak» (1926.) i «Amerika» (1927.), kao i u mnoštvu kraćih i duljih pripovijesti, među kojima se ističe «Preobrazba» (1915.).
U prepisci (najpoznatije je legendarno «Pismo ocu», kao i pisma ljubavnici Mileni Jasenskoj) Kafka se pokazuje kao pojedinac mučen nesigurnošću, bespomoćnošću i legijom psihoanalitičkih kompleksa, dok aforistički zapisi i kratki nacrti za dulje tekstove, skupljeni u knjigama kao «Plava bilježnica» otkrivaju slabije poznatoga Kafku - modernog potomka starih gnostika, opsjednutoga pojmom «nerazorivoga» spiritualnog elementa u čovjeku.
Umro je od karcinoma grkljana, prethodno naredivši svomu prijatelju Maxu Brodu da spali većinu njegovih rukopisa - posljednja volja koju ovaj, nasreću, nije ispunio.
Brod je postumno izdao velik broj Kafkinih djela, često uz teško prihvatljive intervencije u tekstu.
Većina je Kafkine uže obitelji (sestre, očeva i majčina rodbina) stradala u nacističkom genocidu Židova.

.